डिमॅट अकाउंट म्हणजे काय, कसे खोलावे, प्रकार, फायदे, | Demat Account all Information in Marathi

Demat Account all Information in Marathi – आपण मागील काही वर्षांत वारंवार ‘डिमॅट खाते’ हा शब्द ऐकलाच असेल आपण, डिमॅट अकाउंट म्हणजे काय ? याबद्दल आपल्याला जाणून घ्यायची उत्सुकता लागली असेल तर, चला त्याबद्दल समजून घेऊया.

या पोस्ट मध्ये आपण समजून घेऊया कि,

• डिमॅट अकाउंट काय काय?
• डिमॅट अकाउंट कसे खोलावे,
• डिमॅट अकाउंट चे प्रकार किती? आणि कोणते आहेत?
• डिमॅट खाते उघडण्यासाठी किती shares घ्यावे लागतात?
• डिमॅट अकाउंट चे फायदे,
• डिमॅट अकाउंट चा अहवाल कसा घ्यावा?

अशा सर्व मूलभूत प्रश्नांची उत्तरे आज तुम्हाला आज मिळून जातील. चला तर सुरु करूया, (What is Demat Account In Marathi)

डिमॅट अकाउंट म्हणजे काय | Demat Account Mhanje Kay

What is Demat Account In Marathi | डिमॅट अकाउंट बद्दल संपूर्ण माहिती

डिमॅट हे एक प्रकारचे बँक खाते आहे ज्यात तूमचे शेयर्स सर्टिफिकेट्स आणि इतर securities इलेक्ट्रॉनिक फॉरमॅट मध्ये सुरक्षित असतात. दुसर्‍या शब्दांत सांगायचे तर इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने म्हणजेच इलेक्ट्रॉनिक शेअर ठेवण्याच्या सुविधेस डिमॅट असे म्हणतात. डिमॅट खाती शेअर मार्केट मध्ये खरेदी विक्री साठीचे शेअर्स, बॉन्ड्स, सरकारी सिक्युरिटीज, म्युच्युअल फंड्स, विमा आणि ईटीएफ सारख्या गुंतवणूकीची प्रक्रिया सुलभ करते. त्याच बरोबर आपल्या शेयर्स चे कागद आणि संबंधित कागदपत्रे हाताळण्याची आणि देखभाल करण्याच्या अडचणी डिमॅट अकाउंट दूर करतात.

डिमॅट म्हणजे “DEMATERIALLISATION”. म्हणजे डिमॅट हा Dmateriallisation चा शॉर्ट फॉर्म आहे.

डीमॅटचे पूर्ण नाव “Dematerialize” आहे. सिक्युरिटीज म्हणजेच शेअर्स इ. चे रूपांतर भौतिक स्वरूपात करण्याच्या प्रक्रियेस डीमटेरियलायझेशन असे म्हणतात.

डिमॅट अकाउंट काम कसे करते? | How Demat Account Works In Marathi

डिमॅट खात्याचा अर्थ मराठी मध्ये समजून घेण्यासाठी, चला एक उदाहरणाद्वारे समजून घेऊ.

समजा, आपण कंपनी “X” चे शेअर्स खरेदी करू इच्छित आहात. आपण हे शेअर्स खरेदी करता तेव्हा ते आपल्या नावे तात्काळ काही क्षणात ट्रान्सफर होतील. तुम्हाला माहीतच असेल कि कंपनी ची शेयर्स ची मालकी हि शेयर सर्टिफिकेट मध्ये असते, तर पूर्वीच्या काळी तुमच्या नावावर एक्सचेंजकडून तुम्हाला शारिरीक शेअर्सची सर्टिफिकेट मिळायची.

आता आपण कल्पना करू शकता, आपण घेतलेल्या शेयर्स ची हजारो कागदपत्रे आपल्याला हाताळावे लागायचे, प्रत्येक वेळी एखादा शेयर खरेदी करुन विकला जात असता लगेच Certificate तयार करावे लागायचे, व्यवहार झाल्याच्या प्रत्येक नोंदी करणे, ही सगळी कागदपत्रांची तारांबळ दूर करण्यासाठी भारताने १९९६ मध्ये NSE (NATIONAL STOCK EXCHANGE) मधील व्यापारासाठी डिमॅट खाते प्रणाली सुरू केली.

आज जर तुम्हाला शेअर बाजारामध्ये (एनएसई आणि बीएसई) किंवा अन्य सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करायची असेल तर डिमॅट खाते असणे आवश्यक आहे. आपण करीत असलेल्या व्यवहार आणि व्यवहारांच्या इलेक्ट्रॉनिक सेटलमेंटसाठी आपला डिमॅट खाते क्रमांक सुद्धा अनिवार्य आहे.

डिमॅट खात्यांमध्ये प्रवेश करण्यासाठी तुम्हाला पासवर्ड आवश्यक असतो आणि transaction साठी तुम्हाला व्यवहार संकेतशब्द (transaction password) टाकावा करावा लागतो.

डिमॅट अकाउंट कसे ओपन करावे | Demat Account kase kholave

How to open demat account in Marathi

आता आपल्याला डीमॅट खाते काय आहे ( What is Demat Account) हे माहित झाले आहे आता आपण ते कसे मिळवू शकता ते पाहूया.

जेव्हा आपण डीमॅट खाते उघडता तेव्हा आपण केंद्रीय सिक्युरिटीज डिपॉझिटरी लिमिटेड (एनएसडीएल) किंवा सेंट्रल डिपॉझिटरी सर्व्हिसेस लिमिटेड (सीएसडीएल) सारख्या सेंट्रल डिपॉझिटरीसह एखादे खाते उघडत असतात. या डिपॉझिटरीज एका एजन्ट ची म्हणजेच डिपॉझिटरी पार्टिसिपंट्स (डीपी) नावाच्या एजंटची नेमणूक करतात, जे स्वतः आणि गुंतवणूकदार यांच्यात मध्यस्थी म्हणून काम करत असतात. उदाहरणार्थ एचडीएफसी बँक आपली डीपी आहे आणि त्याद्वारे आपण डिमॅट खाते उघडू शकता. स्टॉक ब्रोकर आणि वित्तीय संस्था देखील डीपी आहेत आणि आपण त्यांच्याबरोबर विनामूल्य डीमॅट खाते (free Deamt account) देखील उघडू शकता.

Stepwise How To Open Demat Account in Marathi

• डिपॉझिटरी सहभागी (डीपी) निवडा.
• नोंदणी फॉर्म भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे आणि पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्रांसह सबमिट करा.
• डिमॅट खाते उघडण्यासाठी आपल्याकडे पॅन कार्ड असणे आवश्यक आहे. तसेच, आपल्याला सत्यापनाच्या बाबतीत मूळ कागदपत्रांसह सज्ज असणे आवश्यक आहे.
• अटी व नियम आणि कराराच्या अटी काळजीपूर्वक वाचा. तसेच, आपल्यावरील शुल्क तपासा.
• एकदा अर्ज फॉर्मवर प्रक्रिया झाल्यानंतर आपल्याकडे आपला खाते क्रमांक आणि यूआयडी असेल.
• आपण आपल्या खात्यावर ऑनलाइन प्रवेश करण्यासाठी हे तपशील वापरू शकता.
• आपल्याला वार्षिक देखभाल आणि व्यवहार शुल्कासारखे खाते शुल्क द्यावे लागेल.
• वेगवेगळ्या डीपींसाठी हे शुल्क भिन्न आहे. खाते उघडण्यासाठी शेअर्ससाठी किमान शिल्लक नाही.

तुम्ही Angel Broking चा वापर करून अगदी मोफत डिमॅट अकाउंट सुरु करू शकतात, त्यासाठी खालील लिंक वर क्लिक करा

डिमॅट अकाउंट आणि ट्रेडिंग अकाउंट यातील फरक

तुमच्या खात्यात आणखी एक खाते आहे ज्याला ट्रेडिंग खाते म्हटले जाते जे तुमच्या डिमॅट खात्यामध्ये आणि बँक खात्यात पुल म्हणून काम करते जे तुम्हाला बाजारात व्यापार करण्यास अनुमती देते. हे डीमॅट खात्यासह उघडणे आवश्यक आहे. डिमॅट खाते आणि व्यापार खात्यात फरक आहे. एकीकडे डिमॅट खात्याचा वापर समभाग (Shares) धारण करण्यासाठी आणि समभागांची (Shares) ची खरेदी व विक्री नोंदवण्यासाठी केला जातो. दुसरीकडे, ट्रेडिंग खाते व्यक्तीस खरोखर सहज खरेदी-विक्री करण्यास सक्षम करते. ही दोन्ही खाती उघडल्यामुळे गुंतवणूकदार त्यांच्या गरजेनुसार आणि सोयीनुसार गुंतवणूक आणि व्यापार करुन सहज सुरुवात करू शकतात.

डिमॅट खात्याचा तपशील | Demat Account Details Marathi

एकदा आपले डिमॅट खाते उघडले की आपल्या डीपी कडून आपल्याला पुढील तपशील मिळतील याची खात्री करा:

• डिमॅट खाते क्रमांक : सीडीएसएल अंतर्गत असल्यास ‘लाभार्थी आयडी’ (beneficiary ID) म्हणून ओळखले जाते. हे १६ वर्णांचे मिश्रण आहे.
• डीपी आयडी: ठेवीदारांना आयडी दिला जातो. ही आयडी तुमच्या डिमॅट खाते क्रमांकाचा एक भाग बनवते.
• पीओए नंबरः हा पॉवर ऑफ एटॉर्नी कराराचा भाग आहे, जेथे गुंतवणूकदार दिलेल्या सूचनांनुसार स्टॉकब्रोकरला आपले खाते चालविण्यास परवानगी देते.
• ऑनलाईन प्रवेशासाठी आपणास आपल्या डिमॅट आणि व्यापार खात्यावर एक अनोखा लॉगिन आयडी आणि संकेतशब्द देखील प्राप्त होईल.

झरोधा (Zerodha) मध्ये आपले डिमॅट व ट्रेडिंग खाते कसे उघडावे?

Zerodha मध्ये डिमॅट व ट्रेडिंग खाते उघडण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे.

Zerodha किंवा Demat अकाउंट साठी Documents ज्यांची गरज पडते

खाली आपल्याला झरोधामध्ये Demat आणि ट्रेडिंग Account उघडण्यासाठी आवश्यक असलेल्या कागदपत्रांची माहिती मिळेल. Demat Account साठी अर्ज करण्यापूर्वी, या सर्व कागदपत्रांची छायाचित्र (Photocopy) किंवा ई-प्रत (e-copy) तयार ठेवली पाहिजे:

• पॅन कार्ड / Pan Card
• आधार कार्ड / Aadhaar Card
• २ पासपोर्ट आकाराची फोटो (Passport size Photo).
• रद्द केलेला चेक (Cancelled Cheque)
• सेव्हिंग्ज बँक खाते पासबुक (Savings PassBook)

Zerodha मध्ये डिमॅट खाते कसे उघडावे? | Zerodha madhye Demat account kase open karave?

How To Open Demat Account In Zerodha In Marathi

येथे मी तुम्हाला झेरोधामध्ये डिमॅट खाते उघडण्याच्या पद्धतीविषयी माहिती देईन, ज्या तुम्ही स्वतः अनुसरण करू शकता.

• Step 1: Zerodha वेबसाइटला भेट द्या आणि एक खाते उघडा किंवा ‘Open An Account’ वर क्लिक करा.
• Step 2: सम्पूर्ण माहिती तपशील भरा- येथे आपण आपले पूर्ण नाव, मोबाइल आणि ईमेल सारख्या सर्व गोष्टी fillup करा आणि ‘मला कॉल करा’ वर क्लिक करा.
• Step 3: आपणास झरोधा स्थानिक प्रतिनिधीचा कॉल येईल आणि खाते उघडण्याच्या फॉर्मवर सही करण्यासाठी आणि तुमच्याकडून कागदपत्रे गोळा करण्यासाठी तो तुमच्याकडे अपॉईंटमेंट बुक करेल. याकरिता आपण कधी वेळ देऊ शकाल हे आपल्याला ठरवायचे आहे.
• Step 4: नेटबँकिंग किंवा कार्ड वापरुन तुम्हाला खाते उघडण्याची फी भरावी लागेल. ज्याची माहिती प्रतिनिधी देतील.
• Step 5: Documents सादर केल्यानंतर आपले डिमॅट आणि ट्रेडिंग खाते ४ ते ७ दिवसात उघडले जाईल.

जर आपण फॉर्म ऑनलाईन सबमिट करत असल्यास भरलेला अर्ज दिलेल्या पत्त्यावर (झेरोधाचा अधिकृत पत्ता) वर पाठवावा लागेल.

Demat Account उघडण्यासाठी किती पैसे लागतात?

जर आपण असा विचार करत असाल की आपल्याला डीमॅट खाते उघडण्यासाठी खूप पैसा खर्च करावा लागेल तर आपण चुकीचे आहात. आपण फक्त ३०० ते ७०० रुपयांमध्ये डिमॅट खाते सहजपणे उघडू शकता आणि शेअर्स मध्ये गुंतवणूक सुरू करू शकता.

डीमॅट खाते उघडण्यासाठी तुम्हाला त्यापेक्षा फक्त ३०० रुपये किंवा त्याहून अधिक खर्च करावा लागेल. परंतु Demat खाते चालविण्यासाठी डीपी (DP) तुम्हाला विविध फी आकारतात. प्रत्येक गोष्टीसाठी स्वतंत्र फी असते. ही फी कंपनीनुसार बदलू शकते.

यात प्रथम शुल्क आकारले जाते ते म्हणजे खाते उघडण्याची फी (अकाउंट ओपनिंग फीस).

यानंतर खाते व्यवस्थापित करण्यासाठी Annual Management fees आहे. कंपनी ही फी अगदी सुरवातीस घेते आणि वर्षभर खाते manage करते.

कस्टोडियन (Custodian) फी आपल्या शेअर्सच्या संख्येवर अवलंबून असतात. एकतर कंपनी ते एकाच वेळी घेते किंवा दर महिन्याला घेते . फी घेण्याचा कालावधी कंपनीवर अवलंबून असतो.

Transaction fees चा अर्थ असा की जेव्हा जेव्हा दोन डिमॅट खात्यात शेयर्सची देवाणघेवाण होते तेव्हा कंपनी त्यासाठी फी घेते. ती फी शेअर्सच्या संख्येनुसार किंवा त्यांच्या किंमतीनुसार असू शकते.

डिमॅट खात्यांचे प्रकार | Demat Account Che Types

Types Of Demat Account In Marathi

चला डीमॅट खात्याचे प्रकार पाहूया. प्रामुख्याने तीन प्रकार आहेत:

1. नियमित डिमॅट खाते / Regular Demat Account : हे देशात राहणार्‍या भारतीय नागरिकांसाठी आहे.
2. प्रत्यावर्ती डिमॅट खाते / Repatriable Demat Account : अशा प्रकारचे डीमॅट खाते अनिवासी भारतीय (एनआरआय) साठी आहे, ज्यामुळे परदेशात पैसे हस्तांतरित करता येतात. तथापि, या प्रकारच्या डीमॅट खात्यास एनआरई बँक खात्यासह लिंक करण्याची आवश्यकता आहे.
3. नॉन-प्रत्यावर्ती डीमॅट खाते / Non-Repatriable Demat Accoun: हे पुन्हा अनिवासी भारतीयांसाठी आहे, परंतु या प्रकारच्या डीमॅट खात्यासह परदेशात निधी हस्तांतरण करणे शक्य नाही. तसेच, त्याला एनआरओ बँक खात्याशी जोडले जावे.

डिमॅट अकाउंट चे फायदे | Demat Account Che Fayde

Benefits Of Demat Account in Marathi

• डिमॅट मुळे फिसिकल सर्टिफिकेट हँडलिंग बंद झाली. हे ऑपरेट करणे खूप सोयीचे आणि सोपे आहे.
• व्यवहार पेपरलेस असतात.
• फिसिकल सर्टिफिकेट हँडलिंग बंद झाल्यामुळे कागदपत्रे चोरीला जाण्याचा धोका नसतो.
• शेयर सर्टिफिकेट्स खराब होण्याचा किंवा हरवण्याचा धोका नाही.
• तुमचे शेयर सर्टिफिकेट इलेकट्रोनिक फॉर्म मध्ये डिमॅट खात्यामध्ये असल्यामुळे ते कोणीही कॉपी करून तुमची फसवणूक करू शकत नाही.
• बँक व्यवहारांमध्ये जस प्रत्येक डेबिट क्रेडिट ची नोंद होते तसेच डिमॅट अकाउंट मध्ये सुद्धा प्रत्येक शेयर खरेदी विक्री ची नोंद होत असते.
• आपल्या सर्व गुंतवणूकीसाठी एका उमेदवाराच्या बाबतीत नामनिर्देशन आवश्यकता सरलीकृत केल्या आहेत.
• डिमॅट अकाउंट मुळे तुम्ही स्वतःचे शेयर्स तारण ठेवून कर्ज देखील काढण्याची सुविधा डिमॅट अकाउंट मध्ये उपलब्ध आहे.
• संपर्क माहितीत बदल झाल्यास, बदल (चे) बदल सुलभ आणि सोयीस्कर करण्यासाठी डीमॅट खाते खूप मदत करते.
• फक्त शेयर्स च नाही तर, डिमॅट खाती शेअर्स, बॉन्ड्स, सरकारी सिक्युरिटीज, म्युच्युअल फंड्स, विमा आणि ईटीएफ सारख्या गुंतवणूकीची प्रक्रिया सुलभ करते.
• डिमॅट अकाउंट मुळे तुम्ही कधीही कुठेही कोणत्याही क्षणी मोबाईल, टॅब, Computer द्वारे आपले शेयर्स विकू शकतात किंवा आणखी शेयर्स खरेदी करू शकतात.
• शून्य शेयर्स असताना सुद्धा तुमचे डिमॅट अकाउंट ओपन होऊ शकते.
• डिमॅट अकाउंट ला कसलंही लिमिटेशन नाही, कोणत्याही एका कंपनी चा १ शेयर सुद्धा तुम्ही डिमॅट अकाउंट मध्ये दीर्घ काळ ठेवू शकतात.

FAQ About Demat account all Information In Marathi

Disclaimer About Demat Account Information in Marathi : येथे प्रदान केलेली माहिती अचूक आहे हे सुनिश्चित करण्यासाठी सर्व प्रयत्न केले गेले आहेत. तथापि, डेटाच्या शुद्धतेबद्दल कोणतीही हमी दिलेली नाही. कृपया कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी योजना माहिती दस्तऐवजासह सत्यापित करा.

Also Read,

• Share Market Hindi PDF Download
• (9 Free PDF)शेअर बाजार पुस्तक | Share Market Marathi Books PDF Free Download
• 【४७०० Rs का कोर्स फ्री 】Share Market Courses Online Free in Hindi
• Share Market Whatsapp Group Link