मुखत्यारपत्र :पॉवर ऑफ अटॉर्नी (POA) म्हणजे काय?

तुम्ही पावर ऑफ अटॉर्नी हा शब्द कुठे ना कुठे नक्की वाचला असेल किंवा एकला असेल, पण तुम्हाला त्याबद्दल पुरेशी माहिती आहे का?

नमस्कार तुमचं स्वागत आहे ३६० मराठी या ब्लॉग वर, आज या पोस्ट मध्ये आम्ही पॉवर ऑफ अटॉर्नी या document बद्दल माहिती देणार आहोत, पॉवर ऑफ अटॉर्नी काय असत ? पॉवर ऑफ अटॉर्नी चा उपयोग कुठे केला जातो आणि का केला जातो या सर्व गोष्टींबद्दल या आर्टिकल द्वारे माहिती जाणून घेऊया

चला तर मग सुरु करूया आणि जाणूया पॉवर ऑफ अटॉर्नी म्हणजे काय?

पॉवर ऑफ अटॉर्नी म्हणजे काय?

What is Power of Attorney in Marathi

पॉवर ऑफ़ अटॉर्नी म्हणजेच मुखत्यारपत्र. ‘पॉवर ऑफ अटॉर्नी’ कायदा १८८२’ नुसार पीओए हा एक कायदेशीर दस्तऐवज आहे ज्याद्वारे एखादी व्यक्ती दुसर्‍या व्यक्तीला त्याचा कायदेशीर प्रतिनिधी / Representative म्हणून घोषित करते. घोषित प्रतिनिधीला ‘एजंट’ असे म्हणतात आणि घोषित करणाऱ्याला ‘प्रिन्सिपल’ असे म्हणतात.

एजंट त्याच्या सर्व कायदेशीर, आर्थिक आणि इतर बाबींमध्ये प्रिंसिपलच्या वतीने निर्णय घेऊ शकतात. तो प्रिंसिपल च्या वतीने म्हणजेच घोषित करणाऱ्याच्या वतीने करारावरही सही सुद्धा करु शकतो. हे निर्णय कायदेशीररित्या वैध असतात. एजंटला व्यवसायाने वकील असण्याची गरज नाही. तथापि, एजंट पीओएच्या कार्यक्षेत्राबाहेर जाऊ शकत नाही. जर त्याच्या निर्णयाने प्रिंसिपल ला नुकसान झाले असेल तर एजंटला नुकसान भरपाई द्यावी लागेल.

सोप्या शब्दांत सांगायचे तर, पॉवर ऑफ अटॉर्नी हा एक प्रकारचा न्यायालयीन अधिकार आहे जो मालमत्तेच्या मालकीच्या व्यक्तीच्या बदल्यात दुसर्‍या व्यक्तीस कायदेशीर किंवा व्यवसायाचे निर्णय घेण्यास अधिकृत करतो.लेटर ऑफ अटॉर्नी ही खासगी कामकाजाच्या व्यवसायात किंवा इतर कोणत्याही कायदेशीर प्रकरणात दुसर्‍या वतीने प्रतिनिधित्व करण्यास किंवा कार्य करण्यास लेखी परवानगी असते.

आपल्या संपत्तीची मालकी हस्तांतरित करण्यासाठी ‘पॉवर ऑफ अटॉर्नी’ काढता येते. नोंदणीच्या बदल्यात पीओए चा वापर सामान्यत: अशा परिस्थितीत वापरला जातो जेथे मालमत्ता मालकास आजारपणामुळे किंवा इतर कारणांमुळे कोर्टात हजर राहण्याची प्रक्रिया टाळावे लागते किंवा महत्वाचे निर्णय घेण्यास सक्षम नसते परंतु मानसिक दृष्ट्या सक्षम असतो.

येथे हे देखील लक्षात घेण्यासारखे आहे की फक्त मालमत्ता नव्हे तर त्या व्यतिरिक्त बँक खात , शेयर आणि म्युच्युअल फंड इत्यादींसाठी देखील पॉवर ऑफ अटॉर्नी ​दिले जाऊ शकते.

पॉवर ऑफ अटॉर्नी चे प्रकार?

पॉवर ऑफ अटर्नी चे दोन प्रकार आहेत,

  • जनरल पॉवर ऑफ अटॉर्नी / General power of Attorney (GPA)
  • विशेष पॉवर ऑफ अटॉर्नी/ Special Power of Attorney (SPA)

एखाद्या विशिष्ट कार्यासाठी एखाद्या माणसाला पॉवर ऑफ अटर्नी दिले गेली असेल म्हणून त्याला (SPA) स्पेशल Power Of Attorney म्हणतात. यांच्यात तुम्ही काही अशी कामे करू शकतात जसे एखादी Deal फायनल करणे इत्यादी, तर जनरल पॉवर ऑफ अटर्नी मार्फत एजंट अनेक प्रकरणांमध्ये निर्णय घेऊ शकतो जसे मालमत्ता विक्री करणे किंवा इतर कोणतीही वस्तू विकणे करार सेटलमेंटसारखे कार्य करू शकतो.

रजिस्ट्री आणि जीपीए काय आहेत?

सर्वप्रथम हे माहित असणे आवश्यक आहे की रेजिस्ट्री आणि जीपीए काय आहेत? कोणत्याही कामासाठी जीपीए देता येऊ शकतो. त्याला मुख्तारनामा देखील म्हटले जाते. जीपीएद्वारे बँक खाते व लॉकर चालविण्याचा अधिकार, मालमत्ता खरेदी-विक्री करण्याचा अधिकार व इतर सर्व शासकीय कामे करण्याचा अधिकार दिला जातो.

तथापि, GPA कधीही रद्द करता येऊ शकते आणि अशा रद्द केल्या नन्तर ज्याच्या नावावर जीपीए तयार केला गेला आहे त्याला नोटीस दिली जाईल. तसेच, लोकांना पेपरद्वारे सांगावे लागेल की जीपीए रद्द झाला आहे. अशी काही जीपीए देखील आहेत जी अटल (Irrevocable) आहेत, म्हणजे त्यांना मागे घेता येणार नाही. परंतु विशेष प्रकरणांमध्ये असे जीपीए देखील रद्द केले जाऊ शकते. त्याचप्रमाणे, एक Special power of attorney (SPA) देखील आहे जे विशिष्ट उद्देशाने तयार केले गेले जाते. जीपीएचीमुदत जास्त असते.

पॉवर ऑफ अटॉर्नीची मुदत किती असते?

प्रिंसिपल किंवा एजंटच्या मृत्यूनंतर पॉवर ऑफ अटर्नी वैध होते. जर एखाद्या अपघाताच्या परिणामामुळे प्रिंसिपल यापुढे कायदेशीर कागदपत्रांवर स्वाक्षरी करण्याच्या स्थितीत नसतील तर आधी केलेला पीओए कालबाह्य होतो. याव्यतिरिक्त, प्रिन्सिपल केव्हाही रद्द करण्याच्या कराराद्वारे म्हणजेच CANCELLATION डिड वापरून पूर्वी केलेले पीओए रद्द करू शकतात. काम पूर्ण झाल्यावर एसपीए निरर्थ मानले जाते. दोन्ही पक्षांच्या परस्पर संमतीने पीओए कधीही रद्द करता येऊ शकेल. येथे Durable power of attorney चा उल्लेख करणे उचित आहे.

टिकाऊ पीओए (Durable Power of Attorney) म्हणजे काय?

Durable power of attorney म्हणजे टिकाऊ पीओए. प्रिन्सिपल ने यात स्पष्टपणे नमूद केलेले असते की मी अक्षम झालो तरीही पॉवर ऑफ आटतोरणें पुढे चालू राहील, ती वैध करू नये. तथापि, प्रिन्सिपल चा मृत्यू झाल्यास त्याची वैधताही संपुष्टात येते, हे तर नक्कीच आहे. परंतु काही ठिकाणी, Durable power of attorney याला हेल्थकेअर पॉवर ऑफ अटॉर्नी देखील म्हटले जाते. याअंतर्गत, प्रिंसिपलच्या वैद्यकीय सेवेसंबंधित महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्याचा एजंटचा अधिकार आहे.

  • बिगर टिकाऊ पीओए
    न – वैधता बिगर टिकाऊ पीओए कोणताही निर्णय घेऊ शकत नाही पूर्ण आहे एजंट मालकाच्या वतीने निर्णय घेऊ शकता, पण म्हणून लवकरच टिकाऊ पीओए वेळ विशिष्ट कालावधी वापरले जाते.

पॉवर ऑफ अटर्नीची नोंदणी?

General power of attorney ची नोंदणी अनिवार्य नसते. तसे, जेव्हा ती नोंदणी केली जाते तेव्हा त्यास अधिक महत्त्व दिले जावे. विशेषत: जेव्हा इस्टेटचा प्रश्न येतो. ज्या ठिकाणी ‘नोंदणी कायदा १९०८ लागू आहे, त्या ठिकाणी हे डिड सब-रजिस्ट्रारकडे registered केले जाते, इतर ठिकाणी हे अटेस्टेशन नोटरी किंवा प्रशासकीय अधिका-याद्वारे केले जाते. त्याच्या नोंदणीच्या वेळी दोन किंवा अधिक साक्षीदार असणे आवश्यक आहे. नोंदणी नंतर प्रिन्सिपल ला कार्यकारी म्हणतात आणि प्राप्तकर्त्यास GPA / SPA होल्डर म्हणतात.

परदेशात पॉवर ऑफ अटर्नी कशी बनवायची?

How to make power of attorney in foreign

भारतात स्थित असलेल्या मालमत्तेचा व्यवहार करण्यासाठी परदेशात सुद्धा power of attorney तयार करता येते आणि नोंदणी हि करता येते. जर POA ची नोंदणी भारताबाहेर केली गेली असेल तर ही कागदपत्रे भारतात आल्यानंतर तीन महिन्यांच्या आत जिल्हाधिकार्‍यांनी ती मान्य करावीत. समजा, अमेरिकेत राहणार्या एखाद्या एनआरआयला आपली वडिलोपार्जित संपत्ती विकायची आहे, परंतु त्यासाठी ते भारतात येऊ इच्छित नाहीत. अशा परिस्थितीत तो अमेरिकेत पीओए तयार करू शकतो आणि त्यास नोटराइज्ड करू शकतो.

परदेशी देशांमध्ये हे काम स्टँप पेपर वर नव्हे तर साध्या कागदावर करता येते परंतु त्यास नोटराइज्ड करणे आवश्यक असते. भारतात ते फक्त स्टॅम्प पेपरवरच तयार करता येते. परदेशात पीओए कार्यान्वित करण्यासाठी नोटरी, इंडियन काउंसिल किंवा केंद्र सरकारच्या प्रतिनिधीकडे जावे लागते.

पूर्ण माहिती साठी हा विडिओ पहा,

Source : youtube

FAQ About Power of Attorney in Marathi

मुखत्यारपत्र बनवण्यासाठी एक एजंट ची निवड कशी करावी?

आपण निवडत असलेला एजंट एक विश्वसनीय व्यक्ती आणि आपली लबाडी होणार नाही, असे कोणीतरी असावे. आपण आपल्या जवळील अति विश्वासू किंवा पालक इत्यादी आपल्या कुटुंबातील स्वतः एक व्यक्ती निवडू शकता

मी मुखत्यारपत्र बनवताना एकापेक्षा अधिक एजंट नियुक्त करू शकतो का?

होय, आपण एकाधिक एजंट नियुक्त करू शकता. तुम्ही दोन किंवा अधिक एजंट नियुक्त करत असाल तर, आपण ते आपल्या घडामोडी समावेश निर्णय घेण्यास एकत्र काम करणे आवश्यक आहे, किंवा स्वतंत्रपणे काम होणार नाही हे आधी ठरविणे आवश्यक आहे.

माझे एजंट माझ्या सूचना पालन केले नाही तर मी काय करू शकतो?

ते कालबाह्य होण्यापूर्वी आपण सहजपणे एजंट चे सर्व अधिकार रद्द करू शकता.

आमच्या इतर पोस्ट,

Team 360Marathi.in

close