शेअर बाजारातील अनेकांना Option Trading म्हणजे काय, Call and Put काय हे माहीतच नाही. स्टॉक मार्केटमध्ये व्यापार करण्याचे अनेक मार्ग आहेत, त्यापैकी एक पर्याय ट्रेडिंग आहे. अनेक लोक कॉल आणि पुट खरेदी करून शेअर मार्केटमध्ये ट्रेडिंग करतात.
आज आपण सोप्या भाषेत ऑप्शन ट्रेडिंग कसे करायचे ते जाणून घेणार आहोत, तसेच हे कॉल आणि पुट काय असते हे देखील पाहूया तर चला सुरवात करूया आणि पाहूया ऑप्शन ट्रेडिंग मराठी माहिती.
आता उदाहरणाद्वारे Option Trading समजून घेऊ. समजा तुम्हाला कार घ्यायची आहे. ज्याची किंमत आज एक लाख रुपये आहे. तुम्ही गाडीच्या शोरूममध्ये गेलात, तिथे तुम्हाला गाडी आवडली पण त्या वाहनाचा निळा रंग तुम्हाला आवडला. परंतु शोरूममध्ये ते निळ्या रंगात नाही. पण तुम्हाला कार फक्त निळ्या रंगातच घ्यायची आहे. ज्यासाठी तुम्हाला 15 ते 20 दिवस वाट पाहावी लागेल. पण तुम्हाला आजच कार घ्यायची आहे. कारण काही दिवसांपूर्वीच तुमच्या एका मित्राने तुम्हाला (जीएसटी तज्ञ असलेल्या) सांगितले की पुढील महिन्यात जीएसटी टॅक्समध्ये बदल होणार आहे. भविष्यात जीएसटी वाढण्याची शक्यता आहे. पुढच्या महिन्यात जीएसटी वाढला, तर जीएसटी कर वाढल्याने वाहनांच्या किमतीही वाढतील, अशी भीती तुम्हाला वाटते.
आता तुमच्याकडे दोन पर्याय उपलब्ध आहेत. एकतर तुम्ही आजच दुसऱ्या रंगाची कार खरेदी करा किंवा १५ ते २० दिवसांनी जेव्हा निळ्या रंगाची कार उपलब्ध होईल तेव्हा त्या वेळी किंमत देऊन ती खरेदी करा.
अशा परिस्थितीत, शोरूम तुम्हाला एक पर्याय देखील देत आहे की जर तुम्ही मला आज 10 हजार रुपये भरून हे वाहन बुक करा, तर आता तुमची बुकिंग जी आजची किंमत आहे, तर तुमच्यावरील जीएसटी कर ही आजची किंमत आहे. तेच लागू होईल. 15 ते 20 दिवसांनंतरही जीएसटी वाढणार नाही. त्यामुळे यात तुमचा फायदा असा आहे की तुम्हाला तुमच्या आवडीचा रंगही मिळेल आणि वाढलेल्या किमतीचा तुमच्यावर कोणताही परिणाम होणार नाही. तर या स्थितीत, तुम्हाला 10000 ची बुकिंग किंमत ताबडतोब भरून आजच्या किमतीत बुक केलेली कार मिळेल.
आता समजा तुमच्या मित्राचे म्हणणे चुकीचे निघाले आणि जीएसटी वाढवण्याचे कारण उलटे झाले. जीएसटी कमी झाल्यामुळे वाहनाची किंमत 20 हजारांनी कमी झाली असून आता वाहनाची नवीन किंमत 80 हजार झाली आहे.
परंतु तुम्ही गेल्या महिन्यात बुकिंग केले होते आणि त्यानंतर तुम्ही ठरवले होते की 20 दिवसांनंतर जेव्हा नवीन वाहन येईल तेव्हा त्या वेळी कितीही किंमत असू शकते, तीच किंमत तुम्ही बुकिंग केल्याच्या दिवशी तुम्हाला लागू होईल. आता 20 दिवसांनी कारची किंमत 20 हजारांनी कमी केली आहे, तुम्ही 10 हजार बुकिंग दिले आहेत.
आता तुमच्याकडे दोन पर्याय आहेत एकतर मागील महिन्याच्या किमतीत उरलेले ९० हजार भरून कार खरेदी करा किंवा १० हजारांची बुकिंग रक्कम विसरा आणि आजच्या किमतीत कार खरेदी करा. जे 80 हजार आहे, तर अशा परिस्थितीत तुम्हाला 10 हजारांचा नफा मिळू शकतो.
ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये, आपल्याकडे हा पर्याय (पर्याय) आहे की आपण कमोडिटी खरेदी करावी किंवा शेअर करावी की नाही. आपल्यावर असा कोणताही दबाव नाही की आम्हाला वस्तू/शेअर खरेदी करावे लागतील. अशा प्रकारे की क्लायंटला नेहमी ट्रेडिंगमध्ये एक पर्याय असतो. म्हणूनच या प्रकारच्या ट्रेडिंगला ऑप्शन ट्रेडिंग म्हणतात.
वर नमूद केलेल्या उदाहरणात, तुम्ही दिलेली ₹ 10000 ची बुकिंग रक्कम शेअर बाजारातील पर्यायांचा प्रीमियम म्हणून समजू शकतात.
आता आपण समजून घेऊया की लोक प्रीमियम का खरेदी करतात?
समजा तुम्हाला वाटते की टाटा मोटर्स पुढील महिन्यात एक नवीन इलेक्ट्रिक कार लॉन्च करणार आहे. त्यामुळे त्याच्या शेअरची किंमत 300 ते 400 रुपयांपर्यंत वाढू शकते. त्यामुळे टाटाचे शेअर्स न खरेदी करून तुम्ही प्रिमियमचे ऑप्शन्स विकत घेतले. जे तुम्हाला 30 रुपयांना मिळाले.
आता पुढच्या महिन्यात TATA MOTOR वरून एकही नवीन वाहन लाँच झाले नाही, पण एक नकारात्मक बातमी आली. त्यामुळे टाटा मोटर शेअरची किंमत 300 रुपयांवरून 200 रुपयांपर्यंत घसरली. अशा परिस्थितीत तुम्हाला एका शेअरवर १०० रुपयांचे नुकसान झाले आहे. पण जर तुम्ही इथे शेअर्स न खरेदी करून फक्त प्रीमियम विकत घेतला असेल तर त्यात तुमचे फक्त 30 रुपये कमी झाले. तुम्ही टाटाचे शेअर्स विकत घेतले असते तर तुमचे १०० रुपयांचे नुकसान झाले असते.
ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये, आपल्याकडे कमोडिटी किंवा शेअर खरेदी करण्याचा किंवा न घेण्याचा पर्याय आहे. घ्यायचा आहे, असा कोणताही दबाव आपल्यावर नाही. आता आपल्याकडे हा पर्याय आहे की एकतर रु. 270 भरून तो शेअर मागील महिन्याच्या किमतीत विकत घ्यावा किंवा रु. 30 ची प्रीमियम किंमत विसरून तो शेअर आजच्या 200 रु.च्या भावात विकत घ्या. तर हा पर्याय माझ्याकडे उपलब्ध आहे की मी तो विकत घ्यावा की नाही, याला ऑप्शन ट्रेडिंग म्हणतात.
मित्रांनो इथे माझा फायदा असा आहे की माझे नुकसान फक्त 30 रुपये आहे. ज्याचा मी प्रीमियम भरला आहे. पण मी प्रीमियम न घेता हिस्सा घेतला असता तर माझे नुकसान १०० रुपये झाले असते. समजा त्या शेअरची किंमत 300 मुळे 0 झाली तरी माझे एकूण नुकसान फक्त 30 रुपये झाले असते. तर हा ऑपशन ट्रेडिंगचा फायदा आहे.
चला आणखी सोप्या शब्दात समजूया –
option या शब्दाचा अर्थ “पर्याय” आणि trading म्हणजे “व्यापार” असा होतो. त्यामुळे जर आपण शेअर बाजाराबद्दल बोललो, तर शेअर बाजारात व्यापार करण्यासाठी तुमच्याकडे फक्त दोनच पर्याय आहेत, एकतर खरेदी (खरेदी) करा किंवा विक्री (विक्री) करा, याशिवाय तिसरा पर्याय नाही.
आणि शेअरचे भाव वाढले तर कमी किमतीत विकत घेऊन जास्त किमतीला विकून आपण कमाई करू शकतो असे म्हणणे सोपे आहे. पण तुम्हाला माहिती आहे का की शेअर घसरत असतानाही तुम्ही कमाई करू शकता, हो हेच ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये होते. तुम्ही केवळ ऑप्शन्स ट्रेडिंगसाठी सूचीबद्ध असलेल्या स्टॉक्स किंवा निर्देशांकांमध्येच पर्यायांचा व्यापार करू शकता.
ऑप्शन ट्रेडमध्ये तुमच्याकडे असा पर्याय असतो की जेव्हा शेअरची किंमत वाढत असते तेव्हा तुम्ही तो विकत घेऊ शकता आणि जास्त किंमतीला विकू शकता आणि आता तुम्ही म्हणाल की हे सामान्य आहे, परंतु जेव्हा शेअरची किंमत घसरत असेल तेव्हा तुम्ही हे करू शकता. ते विकत घ्या आणि आणखी घसरण झाल्यास अधिक नफा मिळवा हा पर्याय फक्त ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये उपलब्ध आहे.
पण खरेदी-विक्रीचे पर्याय थोडे वेगळे आहेत, यामध्ये तुम्हाला CALL पर्याय आणि PUT पर्याय काय आहेत, जे महत्त्वाचे आहे ते समजून घ्यावे लागेल, तर मग आपण ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये CALL म्हणजे काय आणि PUT काय आहे हे समजून घेऊ.
कॉल Option काय आहे
जेव्हा तुम्ही असे गृहीत धरता की शेअरची किंमत वाढेल, तेव्हा तुम्ही त्या स्टॉकचा CALL पर्याय खरेदी कराल. समजा तुम्हाला निफ्टीमध्ये ऑप्शन ट्रेडिंग करायचे आहे आणि निफ्टीची किंमत ₹ 16000 आहे आणि तुम्हाला वाटते की ती ₹ 16500 वर जाईल, तर त्यासाठी तुम्हाला निफ्टीचा 16500 चा कॉल ऑप्शन विकत घ्यावा लागेल.
निफ्टी 16500 कडे जितका जास्त जाईल तितका जास्त फायदा तुम्हाला मिळेल. पण याउलट, जर ते 16000 च्या खाली घसरू लागले तर तुमचा तोटा होईल पण तुम्ही हा तोटा नफ्यात बदलू शकता, यासाठी तुम्हाला PUT पर्याय समजून घ्यावा लागेल.
PUT Option काय आहे
निफ्टी वरील कॉल ऑप्शनचे उदाहरण घेऊन, पुट म्हणजे काय ते समजून घेऊ. त्यामुळे जर निफ्टी 16000 च्या खाली घसरू लागला, तर यावेळी तुम्ही 16000 (उदा. 15800) च्या खाली असलेल्या कोणत्याही किंमतीचा पुट ऑप्शन खरेदी करू शकता, असे केल्याने तुम्हाला निफ्टी जेवढा खाली पडेल तेवढा नफा मिळणार आहे.
ऑपशन ट्रेडिंग मध्ये प्रीमियम काय असते ?
प्रीमियम हा एक प्रकारचा करार आहे जसे की आपण भविष्यात एखादी वस्तू खरेदी करणार आहात आणि आपण काही पैसे देऊन ते बुक केले आहे, चला उदाहरणासह समजून घेऊ.
उदाहरण: रामला श्यामकडून काही जमीन घ्यायची आहे आणि आता जमिनीची किंमत ₹ 100000 आहे पण रामकडे अजून पैसे नाहीत, ₹ 20000 प्रीमियम पाहून तो श्यामशी करार करतो आणि त्याला सांगतो की गुरुवारपर्यंत त्याला जमीन मिळेल त्याच्याकडून. घेईल
आता जर गुरुवारपर्यंत त्या जमिनीचा दर ₹ 150000 झाला तर राम त्याला फक्त ₹ 80000 देईल पण त्या बदल्यात त्याला ₹ 50000 चा नफा मिळेल. म्हणून ₹ 20000 भरून, रामने ₹ 50000 चा नफा कमावला आहे, हा पर्याय ट्रेडिंगचा चमत्कार आहे ज्यामध्ये प्रीमियमचा मोठा वाटा आहे.
मित्रांनो, आशा आहे की तुम्हाला ही पोस्ट आवडली असेल आणि तुम्हाला ऑप्शन ट्रेडिंग म्हणजे काय आणि ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये कॉल/पुट म्हणजे काय हे सहज समजले असेल, तसेच आम्ही ऑप्शन ट्रेडिंग कसे करावे हे देखील सांगितले आहे. आमचे असे मत आहे की तुम्ही नीट विचार करूनच ऑप्शन ट्रेडिंग करावे कारण त्यात जितका नफा असेल तितक्या लवकर तुमचा तोटाही होईल. तुमच्या काही सूचना असतील तर खाली कमेंट करा.
जर तुम्हाला अजूनही ऑपशन ट्रेडिंग म्हणजे काय हे समजले नसेल तर खालील विडिओ पहा
शेयर मार्केट बद्दल इतर पोस्ट पहा
- Share Market Hindi PDF Download
- (9 Free PDF)शेअर बाजार पुस्तक | Share Market Marathi Books PDF Free Download
- 【४७०० Rs का कोर्स फ्री 】Share Market Courses Online Free in Hindi
- Share Market Whatsapp Group Link
- इंट्राडे ट्रेडिंग म्हणजे काय | इंट्राडे ट्रेडिंग कसे करावे | Intraday Trading in Marathi
Team 360Marathi