उच्च रक्तदाब माहिती: कारणे, लक्षणे, दुष्परिणाम, आहार, व्यायाम, उपाय | High Blood pressure in Marathi

खराब जीवनशैली, आहार आणि तणावामुळे होणाऱ्या आजारांमध्ये उच्च रक्तदाब म्हणजेच हायपर टेन्शनचाही समावेश होतो. आरोग्य तज्ज्ञ याला सायलेंट किलर म्हणतात, कारण या आजाराची लक्षणे लवकर ओळखली जात नाहीत. पूर्वी हा आजार वृद्धांना होत असे, मात्र आज तरुणही त्याला बळी पडत आहेत. आम्ही तुम्हाला सांगतो, जेव्हा धमन्यांमध्ये रक्ताचा दाब वाढतो तेव्हा ते नियंत्रित करण्यासाठी हृदयाला जास्त मेहनत करावी लागते. या कारणामुळे उच्च रक्तदाब किंवा हायपरटेन्शन ची समस्या उध्दभवते.

या आधी आपण कमी रक्तदाबाची माहिती जाणून घेतली, त्यात आपण ब्लड प्रेशर लो होण्यामागची कारणे, लक्षणे, उपाय सर्व पाहिलं आणि आज आपण उच्च रक्तदाबाबद्दल जाणून घेणार आहोत. दीर्घकाळ उच्च रक्तदाबामुळे हृदयविकार तसेच इतर धोकादायक आजारांचा धोका वाढतो. यामुळे हार्ट फेल्युअर, मल्टिपल ऑर्गन फेल्युअर आणि ब्रेन स्ट्रोक यांसारखी जीवघेणी परिस्थिती उद्भवू शकते. अशा परिस्थितीत उच्च रक्तदाब वेळेवर ओळखणे अत्यंत आवश्यक आहे.

म्हणून आज आम्ही तुमच्यासाठी उच्च रक्तदाबाची माहिती घेऊन आलो आहोत, यात तुम्हाला उच्च रक्तदाबाची कारणे, लक्षणे, दुष्परिणाम, उपाय, आहार, व्यायाम,सर्व गोष्टी सांगितल्या जातील.

हाइपरटेंशन किंवा हाय ब्लड प्रेशर म्हणजे काय | High Blood Pressure in Marathi

जेव्हा तुमचा रक्तदाब अस्वास्थ्यकर पातळीवर पोहोचतो तेव्हा त्याला उच्च रक्तदाब किंवा हाइपरटेंशन म्हणतात. तुमच्या रक्तवाहिन्यांमधून होणारा रक्तप्रवाह आणि रक्त पंप करण्यासाठी हृदयाकडून घेतलेल्या शक्तीच्या आधारे रक्तदाब पातळी निश्चित केली जाते. तुमच्या रक्तवाहिन्या जितक्या पातळ किंवा अरुंद असतील, तुमच्या हृदयाला रक्त पुढे नेण्यासाठी अधिक जोर द्यावा लागेल आणि तुमचा रक्तदाब जास्त असेल.

दीर्घकाळ उच्च रक्तदाबामुळे हृदयविकार तसेच इतर आजार होऊ शकतात. उच्च रक्तदाब जितक्या लवकर ओळखला जाईल आणि त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी पावले उचलली जातील, तितके चांगले. चला जाणून घेऊया रक्तदाबाची कारणे, लक्षणे आणि उपाय काय आहेत.

उच्च रक्तदाबाची कारणे कोणती? | causes high blood pressure in Marathi

उच्च रक्तदाबाचे कारण त्याच्या प्रकारावर अवलंबून असते. उच्च रक्तदाबाचे प्रामुख्याने दोन प्रकार आहेत, पहिला प्राथमिक उच्च रक्तदाब (प्राथमिक उच्च रक्तदाब) आणि दुसरा द्वितीयक उच्च रक्तदाब (दुय्यम उच्च रक्तदाब). त्यांची कारणे जाणून घेऊया.

उच्च रक्तदाबाचा आजार कोणत्याही व्यक्तीला अनेक कारणांमुळे होऊ शकतो, त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत-

• धुम्रपान– धुम्रपान करणाऱ्यांना उच्च रक्तदाब होण्याची दाट शक्यता असते.त्यामुळे अशा लोकांनी आपल्या आरोग्याची विशेष काळजी घ्यावी आणि त्यांना आरोग्यासंबंधी काही समस्या असल्यास त्यांनी त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधून उपचार करून घ्यावेत.

• जास्त वजन असणे– तज्ज्ञांच्या मते लठ्ठपणा चांगला मानला जात नाही कारण त्यांच्या मते लठ्ठपणामुळे अनेक आजारांचा धोका वाढतो. हे उच्च रक्तदाबावर देखील लागू होते कारण अशी अनेक प्रकरणे आहेत ज्यात जास्त वजनामुळे उच्च रक्तदाब होतो.
• वजन कमी करण्यासाठी तुम्ही आमचा पुढील आहार तक्ता बघू शकतात,

(PDF) लठ्ठपणा आणि वजन कमी करण्यासाठी आहार तक्ता | Diet plan For Weight Loss in Marathi

• व्यायामाचा अभाव– कोणत्याही व्यक्तीच्या आरोग्यामध्ये व्यायामाची भूमिका खूप महत्त्वाची असते कारण यामुळे शरीराचे स्नायू मजबूत होतात तसेच व्यक्तीची प्रतिकारशक्ती वाढते. त्यामुळे, जर एखाद्या व्यक्तीने नियमित व्यायाम केला नाही, तर उच्च रक्तदाब सारखा गंभीर आजार होण्याचा धोका लक्षणीय वाढतो.

• जेवणात मीठ जास्त खाणे– जर एखाद्या व्यक्तीने जेवणात जास्त मीठ घेतले तर त्याला उच्च रक्तदाबाचा आजार होण्याची शक्यता खूप वाढते. त्यामुळे सर्व लोकांनी असे अन्न खावे, ज्यामध्ये कोणत्याही गोष्टीचे प्रमाण जास्त नसेल.

• तणाव घेणे– सध्याच्या धकाधकीच्या काळात लोकांना अनेक आजारांना सामोरे जावे लागते. यामध्ये उच्च रक्तदाबाचा समावेश होतो, जो खूप ताण घेत असलेल्या लोकांमध्ये अधिक सामान्य आहे.

उच्च रक्तदाबाची लक्षणे कोणती | Symptoms of High Blood Pressure in Marathi

उच्च रक्तदाब म्हणजेच हाइपरटेंशनचा आजार माणसाला मृत्यूच्या दिशेने ढकलतो. उच्च रक्तदाब म्हणजेच हाइपरटेंशन हा धमन्या नावाच्या रक्तवाहिन्यांशी संबंधित असतो. या धमन्या शरीरातील रक्तप्रवाह नियमित करण्याचे काम करतात. जेव्हा ते पातळ होते, तेव्हा मानवी हृदय रक्त पंप करण्यासाठी कठोर परिश्रम करते आणि येथूनच रक्तदाबाची समस्या उद्भवते.

या रक्तवाहिन्यांवर उपचार न केल्यास हृदयविकाराचा झटका, पक्षाघात यांसारखी गंभीर गुंतागुंत दिसून येते, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. ब्लड प्रेशर रोग देखील अधिक घातक आहे कारण त्याची लक्षणे सहज दिसत नाहीत. उच्च रक्तदाबाचा वाढता आजार काही लक्षणांवरून ओळखता येतो. चला बऊया

1. सतत डोकेदुखी – उच्च रक्तदाबाचे मुख्य लक्षण म्हणजे वारंवार डोकेदुखी
2. थकवा जाणवणे – उच्च रक्तदाबाचे आणखी एक लक्षण म्हणजे वारंवार थकवा येणे.
3. छातीत दुखणे- उच्च रक्तदाबाची लक्षणे
4. श्वास लागणे- मराठीत उच्च रक्तदाबाची लक्षणे
5. अनियमित हृदयाचे ठोके – उच्च रक्तदाबाचे मुख्य लक्षण
6. अस्पष्ट किंवा दुहेरी दृष्टी
7. नाकातून रक्तस्त्राव
8. अस्वस्थ वाटणे – उच्च रक्तदाबाची लक्षणे
9. लघवी करताना रक्त येणे

हाय ब्लड प्रेशर च्या लक्षणांबद्दल सविस्तर जाणून घेण्यासाठी आमची पुढील पोस्ट वाचा, ९ उच्च रक्तदाबाची लक्षणे | High Blood Pressure Symptoms in marathi

उच्च रक्तदाबाचा उपचार कसा करावा? – Treatment of high blood pressure in Marathi

तथापि, उच्च रक्तदाबाचा आजार बहुतेक लोकांमध्ये दिसून येतो आणि त्यापैकी काहींचा मृत्यू देखील होतो. असे घडते कारण लोक याला असाध्य रोग मानतात आणि म्हणूनच ते यापासून मुक्त होऊ शकत नाहीत. परंतु, जर त्यांना माहित असेल की इतर कोणत्याही आजारांप्रमाणेच उच्च रक्तदाबाचा उपचार देखील शक्य आहे, जो या 5 मार्गांनी केला जाऊ शकतो-

• घरगुती उपचारांचा अवलंब– इतर आजारांप्रमाणेच उच्च रक्तदाबावरही घरगुती उपायांनी उपचार करता येतात. यासाठी उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या व्यक्तीने फळे आणि भाज्या, संपूर्ण धान्य इत्यादींचे सेवन करावे.

• औषधे घेणे– याशिवाय उच्च रक्तदाबाचा उपचार औषधांद्वारेही शक्य आहे. ही औषधे रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यास मदत करतात आणि व्यक्तीला निरोगी राहण्यास मदत करतात.

• होमिओपॅथी उपचार – सध्याच्या काळात होमिओपॅथी उपचार खूप लोकप्रिय होत आहेत. होमिओपॅथिक उपचारांचा धोका कमी असल्याने, बहुतेक लोक त्याचा अवलंब करतात.

• आयुर्वेदिक उपचार घेणे– अनेकदा उच्च रक्तदाबावरही आयुर्वेदिक उपचार केले जातात. लोकांचा आयुर्वेदिक उपचारांवर अधिक विश्वास आहे, म्हणूनच ते इंग्रजी पद्धतीऐवजी आयुर्वेदिक पद्धतीने उपचार करण्यास प्राधान्य देतात.

• हृदय शस्त्रक्रिया– जेव्हा उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या व्यक्तीला कोणत्याही उपचारपद्धतीने आराम मिळत नाही, तेव्हा डॉक्टर त्याला हृदय प्रत्यारोपण शस्त्रक्रियेसारखी हृदय शस्त्रक्रिया करण्याची शिफारस करतात.

उच्च रक्तदाब कमी करण्याचे घरगुती आयुर्वेदिक उपाय,आहार,व्यायाम

उच्च रक्तदाबाचा आहार कसा असावा | Diet to normal high blood pressure in marathi

कामाचा ताण, डेडलाइन, खराब जीवनशैली आणि अस्वस्थ आहार हे उच्च रक्तदाबामागे कारण असू शकते. उच्च रक्तदाबावर वेळीच उपचार न केल्यास हृदयविकार वाढू शकतात. उच्च रक्तदाबावर उपचार करताना आहारात अनेक बदल करावे लागतात, त्यातील पहिला म्हणजे अन्नातील मीठाचे प्रमाण कमी करणे. उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी त्यांच्या आहारात कोणत्या गोष्टींचे सेवन करावे ते आम्ही तुम्हाला सांगतो.

• हिरव्या भाज्या – उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी त्यांच्या आहारात हिरव्या पालेभाज्यांचा समावेश करावा. हिरव्या भाज्या अतिरिक्त सोडियमपासून मुक्त होण्याचे काम करतात. इतकंच नाही तर हिरव्या भाज्यांमध्ये भरपूर पोषक असतात, ज्यामुळे हृदय निरोगी राहते. उच्च रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यासाठी आहारात पालक, कोबी, काळे, एका जातीची बडीशेप आणि लेट्यूसचा समावेश करा.
• ओट्स – उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी सकाळी नाश्त्यात ओट्सचे सेवन करावे. ओट्स खाणे आरोग्यासाठी खूप चांगले आहे. ओट्समध्ये फायबरचे प्रमाण खूप जास्त असते. यामुळे शरीरातील हार्मोन्सचे संतुलन बरोबर राहते आणि रक्तदाब नियंत्रणात राहतो. तुम्ही ओट्स उपमा देखील बनवू शकता.
• किवी – किवी हे सुपरफूड म्हणून ओळखले जाते. असे म्हणणे चुकीचे ठरणार नाही. हे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. किवीचे सेवन केल्याने रक्तदाब नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. आम्ही तुम्हाला सांगतो की किवी आरोग्यासाठी तसेच केस आणि त्वचेसाठी खूप चांगले आहे. हे पचन सुधारते आणि प्रतिकारशक्ती मजबूत करते.
• लसूण – लसूण आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे. उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी त्यांच्या आहारात लसणाचा समावेश करावा. त्यामुळे रक्तदाब नियंत्रणात राहतो. उच्च रक्तदाबाचे रुग्ण सकाळी कच्चा लसूण पाण्यासोबत घेऊ शकतात.

उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी काय खाऊ नये? | उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी आणखी काही आहार टिप्स

• मीठ कमी खावे.
• कॉफी आणि चहा कमी केले पाहिजे.
• Pack पदार्थ खाऊ नका.
• पिझ्झा, बर्गर खाऊ नका.
• बेकिंग सोडा खाऊ नये.
• जेवणात मीठ टाकू नये.
• मीठाशिवाय पापड खा.
• चटण्या, लोणची, अजिनोमोटो, बेकिंग पावडर आणि सॉस टाळा.
• बी-पी. मधुमेहींनी स्निग्ध पदार्थ खाऊ नयेत.
• झोपेमुळे बीपी कमी होतो. जे लोक कमी झोपतात त्यांचा रक्तदाब जास्त असतो.
• तणाव आणि राग शक्यतो टाळावा. रोज ध्यान आणि योगासने करावीत.
• उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी राग प्राणघातक आहे.

उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी योगासने | Yoga to reduce high BP in Marathi

म्हातारपण किंवा कौटुंबिक इतिहास, इतर कारणांमुळे होणारा उच्चरक्तदाब यासारखे काही घटक बाजूला ठेवून तुमच्या जीवनशैलीत छोटे बदल करून आणि तुमच्या दैनंदिन सवयी सुधारून बर्‍याच अंशी नियंत्रणात आणले जाऊ शकते.

अशा स्थितीत योगा तुमची खूप मदत करू शकतो, कारण योगाद्वारे तुमचा शारीरिक व्यायाम होतो, तुमचे वजन नियंत्रणात राहते आणि तणाव कमी होतो.

येथे अशी चार आसने आहेत जी तुम्हाला उच्च रक्तदाब नियंत्रित करण्यात मदत करू शकतात:

1. बाधा कोणासन – बधा कोनासन रक्त प्रवाह सुधारते, हृदयाच्या कार्याला चालना देते आणि रक्तदाब कमी करण्यास मदत करते. हे तुमचे गुडघे, कंबर आणि आतील मांड्यांचे स्नायू ताणते.
2. अधोमुख श्वानासन – अधो मुख स्वानासन तुमचे हात, मांड्या, वासरे, हॅमस्ट्रिंग्स (गुडघ्याच्या मागच्या नसा) आणि पाय ताणून तुमचे हात आणि पाय मजबूत करते. त्यामुळे रक्तप्रवाह देखील सुधारतो.
3. सेतु बंध सर्वांगासन – हे आसन रक्त प्रवाह सुधारते, रक्तदाब कमी करते आणि पाठीचा कणा ताणते.
4. शवासन– शवासन शरीराला आराम देते, रक्त प्रवाह सुधारते आणि तणाव कमी करते, ज्यामुळे रक्तदाब कमी होतो. हे गाढ झोपेसाठी शरीराला तयार करण्यास मदत करते.

उच्च रक्तदाबाचे दुष्परिणाम काय आहे? | High blood pressure complications in Marathi

असे मानले जाते की कोणत्याही आजाराकडे दुर्लक्ष केले जाऊ नये कारण काही काळ उपचार न केल्यास तो गंभीर स्वरूप घेऊ शकतो. हे उच्च रक्तदाबावर देखील लागू होते, कारण बरेच लोक उच्च रक्तदाबकडे लक्ष देत नाहीत, ज्यामुळे त्यांना खालील जोखमींना सामोरे जावे लागते-

• मेंदूच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळा– हा उच्च रक्तदाब किंवा हायपरटेंशन चा मोठा धोका आहे, ज्यामध्ये व्यक्तीच्या मेंदूच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळा निर्माण होतो. ही स्थिती कोणत्याही व्यक्तीसाठी प्राणघातक ठरू शकते, परंतु चांगली बातमी अशी आहे की कोरोनरी अँजिओग्राफी नावाच्या तंत्राद्वारे त्यावर उपचार केले जाऊ शकतात.
• कोरोनरी धमनी रोगाची उपस्थिती– उच्च रक्तदाब, दीर्घकाळ निदान न झाल्यास, कोरोनरी धमनी रोग होऊ शकतो. हा आजार बरा होण्यासारखा असला तरी यासाठी जागरूकता आणि सतर्कता खूप महत्त्वाची आहे.
• हार्ट फेल्युअर– जेव्हा उच्च रक्तदाब असाध्य राहतो तेव्हा त्याचे परिणाम शरीराच्या इतर भागांवर होऊ लागतात. अनेकदा असे दिसून आले आहे की काही वेळा उच्च रक्तदाबामुळे हृदयाचे नुकसानही होते आणि अशावेळी व्यक्तीचा मृत्यूही होऊ शकतो.
• किडनी फेल्युअर– वर स्पष्ट केले आहे की उच्च रक्तदाबाचा परिणाम मानवी शरीराच्या इतर भागांवरही होतो, या कारणामुळे, उच्च रक्तदाबामुळे मूत्रपिंडाच्या कार्यावरही परिणाम होतो.किडनीवर उपचार केले जाऊ शकतात, परंतु ही समस्या दीर्घकाळ बरी न झाल्यास किडनीचे नुकसान देखील होऊ शकते.
• हृदयविकाराचा झटका– अशी अनेक प्रकरणे आहेत, ज्यांना हृदयविकाराचा झटका येतो, त्यापैकी बहुतेकांना उच्च रक्तदाबाचा त्रास होतो.

त्यामुळे उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या व्यक्तीने आपल्या आरोग्याची विशेष काळजी घ्यावी आणि काही समस्या असल्यास डॉक्टरांना कळवावे.

FAQ – उच्च रक्तदाब माहिती

निष्कर्ष – High Blood pressure in Marathi

मित्रांनो हाय ब्लड प्रेशर असणे हे अत्यंत धोक्याचे आहे. यामुळे माणसाला कधीहीहृदय विकाराचा झटका येऊ शकतो, आणि माणसाचा मृत्यू होऊ शकतो. अतिशय गम्भीर असा हा आजार आहे. परंतु यापासून बचाव करता येणे शक्य आहे. माणूस नेहेमी एक चूक करतो ते म्हणजे दुर्लक्ष. होय ! सध्या माणूस या धावपळीच्या जीवनात त्रास झाला कि नुसता अंगावर काढतो पण हे लक्ष देत नाही कि हा त्रास जर पुढे वाढला तर किती मोठी किंमत मोजावी लागेल.

म्हणून हाय ब्लड प्रेशर च्या लक्षणांकडे लक्ष द्या आणि तसे काही जाणवताच लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन आधीच सुरक्षित रहा. आशा करतो कि तुम्हाला आमचा हा लेख आवडला असेल, आणि तसे असल्यास मित्रांना आणि परिवाराला हा लेख पाठवायला विसरू नका, जेणेकरून ते सुद्धा निरोगी राहतील. धन्यवाद !!

आमच्या इतर पोस्ट,

• पोटाची चरबी कमी करण्यासाठी घरगुती उपाय आणि व्यायाम
• कॅल्शियम वाढवणारे पदार्थ | Calcium Foods List in Marathi
• मधुमेहाची माहिती – प्रकार, लक्षणे, कारणे, दुष्परिणाम, उपचार, टाळण्याचे उपाय, आहार तक्ता
• लो ब्लड प्रेशर साठी घरगुती उपाय, आहार
• Weight Loss Exercises In Marathi

Team, 360Marathi.in