भारतात मधुमेहाच्या रुग्णांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत आहे. प्रत्येक 5 पैकी जवळपास 2 भारतीयांना मधुमेहाची समस्या आहे. पाहिलं तर मधुमेह हा स्वतःच भयंकर आजार नसून तो हळूहळू शरीराच्या विविध अवयवांना आपल्या नंतर विविध रोगांना आमंत्रण देऊन नुकसान करतो. जसे आपण सहजपणे पाहू शकतो की उच्च रक्त शर्करा असलेल्या रुग्णाला डोळ्यांचे आणि मूत्रपिंडाचे आजार, बधीरपणा यासारख्या समस्या असू शकतात.
मधुमेहावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी औषध आणि व्यायामाइतकेच महत्त्व आहार किंवा आहाराचे आहे. असे मानले जाते की मधुमेहाचे रुग्ण सामान्य जीवन जगू शकत नाहीत, म्हणून त्यांनी अत्यंत कठोर आहार घ्यावा.
आम्ही तुम्हाला सांगतो की मधुमेहाचे कारण इन्सुलिन नावाच्या हार्मोनचा स्राव आहे. त्याच्या घटनेची इतर कारणे म्हणजे जास्त ताण, वजन किंवा वय, तसेच अनुवांशिक कारणे. हा असा आजार आहे ज्यामध्ये जास्तीत जास्त टाळणे तुम्हाला सुरक्षित ठेवते. जर तुम्ही आहारात काही चूक केली असेल किंवा आवश्यक ठरलेली दिनचर्या पाळली नसेल, तर तुम्हाला त्याच प्रमाणात अधिक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. अशा परिस्थितीत, तुमच्यासाठी विशिष्ट मधुमेह आहार चार्ट पाळणे अत्यंत आवश्यक आहे.
वाचा – मधुमेहाची माहिती – प्रकार, लक्षणे, कारणे, दुष्परिणाम, उपचार, टाळण्याचे उपाय, आहार तक्ता
मधुमेह आहार चार्ट । diabetes diet chart In Marathi
मधुमेह आजार असा आहे की तो तुम्हाला एकदा झाला तर तो आयुष्यभर तुमच्यासोबत राहतो. जास्तीत जास्त संयम ठेवून तुम्ही त्यावर नियंत्रण ठेवू शकता. आणि हे करण्यासाठी, तुम्हाला एक विशिष्ट दिनचर्या पाळावी लागेल आणि पौष्टिक आहार घ्यावा लागेल. वाढता लठ्ठपणा, अति ताणतणाव, अनियंत्रित खाणे आणि व्यायाम न करणे यामुळे तुम्हाला मधुमेहाचे बळी व्हावे लागते. म्हणून जर तुम्हाला याला सामोरे जायचे असेल तर तुम्हाला ते नियमितपणे करावे लागतील. हे करू शकत नसल्यामुळे या आजाराने बाधित लोकांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे. रक्तातील साखर असलेल्या लोकांसाठी संतुलित आणि नियमित आहार घेणे खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय, अनुकूल आहार चार्ट फॉलो करून तुम्ही तुमचा मधुमेह नियंत्रित करू शकता तसेच इन्सुलिनचा डोस कमी करू शकता.
जर तुम्ही त्याचा बळी असाल तर तुम्हाला एकूण रोजच्या सेवनात अनुक्रमे 40 टक्के, 40 टक्के आणि 20 टक्के कॅलरीज अन्नपदार्थांमधून कर्बोदके, चरबी आणि प्रथिने मिळाव्यात. परंतु जे लठ्ठ आहेत त्यांच्यासाठी एकूण कॅलरीजपैकी 60 टक्के कॅलरीज कर्बोदकांमधून, 20 टक्के फॅटमधून आणि 20 टक्के प्रोटीनमधून घ्याव्यात.
मधुमेहाच्या रूग्णांसाठी आदर्श आहार तक्ता कोणता असावा तसेच कोणत्याही विशिष्ट स्थितीत मधुमेह नियंत्रणात ठेवण्यासाठी काही खास सूचना जाणून घेऊया.
जाणून घ्या – शुगर लेवल किती असावी?
मधुमेह आहार तक्ता मराठी १ | Diabetes Diet Chart 1
मधुमेही रुग्णाच्या आहारात ६० टक्के कार्बोहायड्रेट, २० टक्के चरबी आणि २० टक्के प्रथिने असावीत. 1500-1800 दिवसभर घेणे आवश्यक आहे. दोन हंगामी फळे आणि तीन प्रकारच्या भाज्या रोज खाव्याच लागतात. मांसाहार करू नये, विशेषतः लाल मांस अजिबात खाऊ नये. तुम्ही खाली दिलेल्या डायबेटिस आहार सारणीचे पालन केले तर बरे होईल.
सकाळसाठी – मधुमेह आहार तक्ता मराठी
- सकाळी उठल्यावर अर्धा चमचा मेथी पावडर ग्लासभर पाण्यात टाकून प्या किंवा रात्री बार्ली पाण्यात भिजवून हे पाणी सकाळी गाळून प्या.
- तासाभरानंतर, तुम्ही शुगर फ्री चहा आणि 2-3 बिस्किटे सौम्य गोडवा घेऊ शकता.
- नाश्त्यासाठी, एक वाटी अंकुरलेले धान्य आणि नॉन-स्किम दूध किंवा एक ते दोन वाट्या ओटमील आणि ब्राऊन ब्रेड. तेल नसलेले दोन पराठे आणि एक वाटी दही, गव्हाचे फ्लेक्स आणि क्रीमशिवाय दूध.
दुपारसाठी – मधुमेह आहार तक्ता मराठी
- दुपारच्या जेवणापूर्वी पेरू, सफरचंद, संत्री किंवा पपई खा.
- दोन रोट्या, एक छोटी वाटी भात, एक वाटी मसूर, एक वाटी भाजी, एक दही आणि एक प्लेट सलाड खा.
संध्याकाळसाठी – मधुमेह आहार तक्ता मराठी
- संध्याकाळच्या स्नॅकमध्ये तुम्ही साखरेशिवाय ग्रीन टी आणि हलकी गोड बिस्किटे
- किंवा कोणताही बेक केलेला नाश्ता घेऊ शकता.
रात्रीसाठी – मधुमेह आहार तक्ता मराठी
- रात्रीच्या जेवणात दोन रोट्या आणि एक वाटी भाजी खावी.
- झोपण्यापूर्वी एक ग्लास कोमट दुधात एक चतुर्थांश चमचे हळद टाकून प्या.
तुम्हाला कदाचित माहित नसेल पण लठ्ठपणा देखील मधुमेह रोग होण्यासाठी आणि मधुमेह असलेल्या रुग्णासाठी घातक आहे. म्हणून लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी तुम्ही डाएट चार्ट फॉलो करून वजन कमी करू शकतात,
(PDF) लठ्ठपणा आणि वजन कमी करण्यासाठी आहार तक्ता | Diet plan For Weight Loss
बाबा रामदेव यांचे वजन कमी करण्यासाठी टिप्स आणि डाएट | Baba Ramdev Diet Plan For Weight Loss
मधुमेह आहार तक्ता मराठी 2 | Diabetes Diet Chart 2
मधुमेहावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सर्वप्रथम आहार आणि जीवनशैलीत बदल करणे आवश्यक आहे. अन्यथा साखरेवर नियंत्रण ठेवणे कठीण होते. मधुमेह एक चयापचय विकार आहे. यामध्ये आपण जे काही खातो ते ग्लुकोजमध्ये रूपांतरित होते आणि रक्ताद्वारे संपूर्ण शरीरात पसरते. इन्सुलिन हार्मोन नंतर ग्लुकोजचे ऊर्जेत रूपांतर करतो. मधुमेहामुळे एकतर शरीरात पुरेसे इन्सुलिन तयार होत नाही किंवा शरीर इन्सुलिनचा योग्य वापर करू शकत नाही.
त्यामुळे शरीर साखर, स्टार्च आणि इतर अन्नाचे ऊर्जेत रूपांतर करू शकत नाही. त्यामुळे माणसाचा आहार हा त्याच्या रक्तातील साखरेची पातळी, दिनचर्या, व्यायामाच्या सवयी, शरीराची रचना यावर अवलंबून असतो.
- सकाळी ६ वाजता – एक ग्लास पाण्यात अर्धा चमचा मेथी पावडर टाकून प्या.
- सकाळी ७ वाजता – एक कप शुगर फ्री चहा, १-२ हलकी साखरेची बिस्किटे घेता येतील.
- न्याहारी / नाश्ता – अर्धी वाटी अंकुरलेले धान्य आणि एक ग्लास दूध क्रीमशिवाय.
- सकाळी 10 नंतर – एक लहान फळ किंवा लिंबूपाणी.
- दुपारी 1 वाजता दुपारचे जेवण – पीठाच्या 2 रोट्या, एक वाटी तांदूळ, एक वाटी मसूर, एक वाटी दही, अर्धी वाटी सोया किंवा पनीर करी, अर्धी वाटी हिरव्या भाज्या आणि एक प्लेट. एकत्र कोशिंबीर.
- 4 pm – साखर किंवा साखर नसलेला एक कप चहा आणि साखर मुक्त बिस्किटे किंवा टोस्ट किंवा 1 सफरचंद.
- संध्याकाळी 6 वाजता – एक कप सूप घ्या
- रात्रीचे जेवण – दोन रोट्या, एक वाटी भात (आठवड्यातून २ वेळा ब्राऊन राइस) आणि एक वाटी मसूर, अर्धी वाटी हिरव्या भाज्या आणि एक प्लेट सॅलड. साय आणि साखरेशिवाय एक ग्लास दूध प्या. असे केल्याने रात्री अचानक साखर कमी होण्याचा धोका नाही.
वाचा – लो ब्लड प्रेशर माहिती: कारणे, लक्षणे, घरघुती उपाय, योगासन
मधुमेह असल्यावर काय खावे? । What to eat if you have diabetes?
मधुमेह असलेलया रुग्णाने नेहमी विचार करूनच फळे किंवा इतर अन्नपदार्थ खावेत. अन्यथा, मधुमेही रुग्णाची शुगर शरीरात जास्त होईल, जी घातक ठरू शकते. मधुमेहाचे निदान होताच रुग्ण ताबडतोब साखरेसाठी आयुर्वेदिक किंवा अ‍ॅलोपॅथीची औषधे घेण्यास सुरुवात करतात, असे करण्याऐवजी त्यांनी प्रथम आपल्या आहाराकडे लक्ष दिले पाहिजे. चला जाणून घेऊया मधुमेहाच्या रुग्णांनी काय खावे:
- केळ्यामध्ये कार्बोहायड्रेट्सही चांगल्या प्रमाणात असतात. मधुमेहाच्या रुग्णांनी पूर्ण केळी खाण्याऐवजी अर्धी केळी एकावेळी खावी.
- मधुमेहाच्या रुग्णाने रोज एक किंवा अर्धे सफरचंद खावे. सफरचंदात भरपूर अँटीऑक्सिडंट असतात. हे कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करते आणि पचन सुधारते.
- पेरू हे फळ मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी खूप फायदेशीर आहे. त्यात व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन सी आणि आहारातील फायबर चांगल्या प्रमाणात असते. त्यात कमी प्रमाणात साखर असते.
- नाशपातीच्या फळामध्ये जीवनसत्त्वे आणि आहारातील फायबर चांगल्या प्रमाणात असतात. हे एक फळ आहे जे मधुमेहामध्ये सेवन करावे.
- पीच फळांमध्ये आवश्यक पोषक घटक असतात आणि त्यात साखर कमी प्रमाणात असते, त्यामुळे त्यांचा ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो, त्यामुळे मधुमेहाच्या रुग्णांनी ते सेवन करावे.
- जामुन हे फळ मधुमेहाच्या रुग्णांसाठीही फायदेशीर आहे. त्यामुळे रक्तातील साखर कमी होण्यास मदत होते.
वाचा – उच्च रक्तदाब माहिती: कारणे, लक्षणे, दुष्परिणाम, आहार, व्यायाम, उपाय
मधुमेही किंवा शुगरच्या रुग्णांनी काय खाऊ नये । What not to eat by diabetics?
मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी आहारात वर्ज्य ठेवणे सर्वात महत्त्वाचे असते. योग्य आहार आणि व्यायामाच्या मदतीने तुम्ही मधुमेहावर बऱ्याच अंशी नियंत्रण ठेवू शकता. चला जाणून घेऊया कोणत्या गोष्टी टाळल्या पाहिजेत.
- काही फळांमध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असल्याने ही फळे मधुमेहाच्या रुग्णांनी खाऊ नयेत. उदाहरणार्थ, द्राक्षे, चेरी, अननस, केळी, सुका मेवा, गोड फळे यांचा रस घेऊ नये.
- एका लहान द्राक्षफळात देखील सुमारे एक ग्रॅम कार्बोहायड्रेट असते. त्यामुळे मधुमेहाच्या रुग्णांनी याचे सेवन करू नये.
- द्राक्षांप्रमाणे, चेरीमध्ये एक ग्रॅम कार्बोहायड्रेट असते, म्हणून ते जास्त प्रमाणात खाऊ नये.
- पिकलेल्या अननसात साखरेचे प्रमाण जास्त असते, त्यामुळे हे फळ मधुमेहाच्या रुग्णाने खाऊ नये किंवा अधूनमधून थोड्या प्रमाणात घेऊ नये.
- एका पिकलेल्या आंब्यामध्ये सुमारे 25-30 ग्रॅम कार्बोहायड्रेट्स असतात. त्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढते. त्यामुळे आंब्याचे सेवन टाळावे.
- सुक्या मेव्याचे जास्त सेवन करू नका. विशेषत: बाजारात मिळणारे मनुके किंवा साखर किंवा चॉकलेट असलेले ड्रायफ्रूट्स अजिबात खाऊ नयेत.
- गोड फळांचे रस देखील सेवन करू नये. मधुमेहाच्या रुग्णाने शरीरात हायपरग्लायसेमियाची स्थिती असल्याशिवाय रस घेऊ नये. रस ऐवजी फळ खा.
वाचा – कॅल्शियम वाढवणारे पदार्थ | Calcium Foods List in Marathi
Download Here: मधुमेह आहार तक्ता मराठी PDF | Diabetes Diet Chart In Marathi
मधुमेह असल्यास लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी
हे लक्षात ठेवा की जर तुम्ही मधुमेहाचे रुग्ण असाल तर थोड्या थोड्या अंतराने अन्न खा, कारण एकाच वेळी भरपूर अन्न खाल्ल्याने रक्तातील साखरेची पातळी खूप वेगाने वाढते. दिवसाचे अन्न पाच भागांमध्ये विभागून प्रत्येक वेळी थोड्या प्रमाणात खा.
- मधुमेहाच्या रुग्णाच्या आहारात कार्बोहायड्रेट्स सारख्या फायबरचे प्रमाण जास्त असले पाहिजे जसे की संपूर्णपणे शिजवलेली संपूर्ण गव्हाची ब्रेड सोलून, ओट्स इत्यादी, कारण ते रक्तप्रवाहात हळूहळू शोषले जातात.
- २ किलो गहू आणि बार्ली घेऊन एक किलो हरभरा कुटून घ्या. हे पीठ कोंडाबरोबर रोटी बनवण्यासाठी वापरा.
- भाज्यांमध्ये कारला, मेथी, ढोकळा, पालक, स्क्वॅश, सलगम, वांगी, टिंडा, राजगिरा, परवाळ, लौकी, मुळा, फ्लॉवर, बोकळी, टोमॅटो, कोबी, सोयाबीन मोठे, काळा हरभरा, सोयाबीन, शिमला मिरची, हिरव्या भाज्यांचा आहारात समावेश होतो. मध्ये त्यांच्यापासून बनवलेले सूपही खा.
- अशक्तपणा दूर करण्यासाठी कच्चे नारळ, अक्रोड, शेंगदाणे, काजू, इसबगोळ, सोयाबीन, दही, ताक इत्यादी घ्या.
- 25 ग्रॅम जवस पिठात बारीक करून रोटी बनवा. फ्लॅक्ससीड रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते.
- ग्रीन टीचे सेवन मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी खूप फायदेशीर आहे. यामध्ये असलेले अँटिऑक्सिडेंट व्यक्तीला निरोगी ठेवतात. ग्रीन टी असो की ब्लॅक टी, दोन्ही दूध आणि साखरेशिवाय प्यावे.
- मधुमेही रुग्णांनी उपवास टाळावा, अशी विशेष सूचना आहे. याशिवाय जेवणामध्ये जास्त अंतर नसावे आणि रात्रीच्या जेवणात हलके अन्न घ्यावे. याशिवाय नियमित योगासने आणि व्यायाम केल्याने रक्तातील साखर नियंत्रित राहते.
- कमीत कमी तूप आणि तेल वापरा.
- कमीत कमी तेल वापरून सर्व भाज्या नॉनस्टिक कुकवेअरमध्ये शिजवा. अधिकाधिक हिरव्या पालेभाज्या खा.
- हा डाएट चार्ट रोज फॉलो करण्यासोबतच वर नमूद केलेल्या गोष्टींपैकी एक वापरा.
वाचा – (सोपे उपाय) लघवीला वारंवार जावे लागणे घरगुती उपाय, कारणे, लक्षणे
मधुमेह असल्यास तुमची जीवनशैली । Diabetic Life Style
आहारासोबतच मधुमेही रुग्णांनी जीवनशैलीकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे. वाईट जीवनशैलीचा अवलंब केल्यास साखरेची समस्या वाढू शकते. चला जाणून घेऊया साखरेच्या रुग्णांनी कोणती जीवनशैली अंगीकारली पाहिजे.
- रोज सकाळी अर्धा तास चाला.
- रोज सकाळी आणि संध्याकाळी काही वेळ व्यायाम करा.
- रोज योगा आणि प्राणायाम करा.
- तणावमुक्त जीवन जगा.
- मद्यपान आणि धूम्रपानापासून दूर राहा.
मधुमेह टाळण्यासाठी योगासने आणि आसने | Yoga For Diabetes In Marathi
मधुमेहावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी तुम्ही ही योगासने करू शकता.
- सर्वांगासन,
- उत्तनपदासन,
- हलासन,
- नौकासन,
- सेतुबंधासन,
- मत्स्यासन
निष्कर्ष – मधुमेह आहार तक्ता मराठी PDF
जसे कि आपल्याला माहित आहे भारतात मधुमेहाच्या रुग्णांची संख्या आकाशात जाऊन पोहोचली आहे आणि अजून वाढतच आहे. मधुमेहामुळे हळूहळू शरीराच्या विविध अवयवांना रोगांच आमंत्रण मिळत जात. जसे की उच्च रक्त शर्करा असलेल्या रुग्णाला डोळ्यांचे आणि मूत्रपिंडाचे आजार, बधीरपणा यासारख्या समस्या असू शकतात. म्हणूनच मधुमेह असलेल्या व्यक्तींनी आहार पाळणं फार गरजेचं आहे.
आम्ही दिलेला मधुमेह आहार तक्ता मराठी PDF तुम्हाला आवडली असेल अशी आशा करतो, आणि तसे असल्यास तुमच्या मित्रांना आणि परिवाराला शेअर करून त्यांना पण या आहाराची जाणीव होऊ द्या. तसेच काही शंका असल्यास कॉमेंट करून नक्की विचारा आम्ही लवकरात लवकर उत्तर देण्याचा प्रयत्न करू.
धन्यवाद
FAQ – मधुमेह आहार तक्ता मराठी PDF
प्रश्न. शुगर असलेले रुग्ण किती दूध पिऊ शकतात?
उत्तर – मधुमेहाचा रुग्ण दिवसातून तीन वेळा कमी चरबीयुक्त दूध घेऊ शकतो. सकाळी नाश्त्यासोबत दूध घेणे चांगले. वास्तविक, सकाळी रक्तातील साखरेची पातळी कमी होते आणि शरीराला भरपूर ऊर्जा लागते.
प्रश्न. 40 वर्षांच्या वयात शुगर किती असावी?
उत्तर – जर तुमचे वय 40-50 वर्षे असेल तर उपवास रक्तातील साखरेची पातळी 90 ते 130 mg/dL असू शकते. दुपारच्या जेवणानंतर Ra पातळी 140 mg/dl पेक्षा कमी असावी. त्याच वेळी, रात्रीच्या जेवणानंतर, रक्तातील साखरेची पातळी 150 mg/dl सामान्य श्रेणीत येते.
प्रश्न. शुगर झटपट कशी कमी करावी?
उत्तर– रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यासाठी पाणी हा सर्वात सोपा मार्ग आहे. या दरम्यान तुम्ही पाणी प्यायल्यास ते तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत करू शकते. आम्ही तुम्हाला सांगतो की किडनी शरीरातील टॉक्सिन आणि इन्सुलिन पाण्याद्वारे बाहेर काढण्याचे काम करते.
प्रश्न. दुधामुळे साखर वाढते का?
उत्तर– न्याहारी करताना दुधाचे सेवन केल्याने कार्बोहायड्रेट्सचे पचन कमी होते आणि रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी होते. त्यामुळे मधुमेहाच्या रुग्णाने नेहमी नाश्त्यात दूध प्यावे.
आमच्या इतर आरोग्य विषयक पोस्ट,
गर्भवती आहार चार्ट मराठी | Pregnancy Diet Chart
मासिक पाळी 15 दिवसांनी येण्याची कारणे | एकाच महिन्यात दोनदा मासिक पाळी येण्याची कारणे
Ovulation Symptoms In Marathi | स्त्री बीज फुटण्याची लक्षणे
जाणून घ्या, लघवी पिवळी होण्याची कारणे सविस्तर
Team, 360arathi.in
Thanks for sharing this with us such an amazing Diabetes Diet Chart .
this is really helpful.
Thanks Eshita
Thanks for sharing such a knowledgeable data,.
Thank You Sandeep Sir !!