GDP म्हणजे काय आणि कसा मोजतात | GDP Meaning In Marathi

मित्रांनो, जीडीपीनुसार, कोणताही देश श्रीमंत असो किंवा गरीब असो, त्याची आर्थिक स्थिती आपल्याला जाणून घ्यायला मदत होते. अशा स्थितीत हे जाणून घेणे फार महत्त्वाचे ठरते की, जीडीपी म्हणजे काय? आणि त्याची गणना कशी केली जाते? मग तुम्हाला जीडीपी म्हणजे काय हे माहित नसेल तर? त्यामुळे हा लेख वाचून तुम्हाला संपूर्ण माहिती मिळेल. भारताचा जीडीपी एवढा कमी झाला आहे किंवा त्याचा दर एवढा वाढला आहे, ही गोष्ट तुम्हाला टीव्हीवर वृत्तवाहिन्या आणि वर्तमानपत्रांमध्ये अनेकदा पाहायला-ऐकायला मिळेल.

काय असते हि GDP? आज सविस्तर माहिती बघूया,

GDP चा फुल फॉर्म काय आहे | GDP Full Form In Marathi

GDP चा फुल फॉर्म “Gross Domestic Product” असा आहे.

GDP हा शब्द पहिल्यांदा अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ सायमन यांनी 1935-44 मध्ये वापरला होता. सायमनने अमेरिकेला ही संज्ञा दिली होती. हा तो काळ होता जेव्हा जगातील बँकिंग संस्था आर्थिक विकासाचा अंदाज बांधण्याचे काम हाताळत होत्या, त्यापैकी बहुतेकांना त्यासाठी शब्द सापडत नव्हता. जेव्हा सायमनने यूएस काँग्रेसमध्ये जीडीपी या शब्दाची व्याख्या या शब्दासह केली तेव्हा IMF म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीने हा शब्द वापरण्यास सुरुवात केली.

GDP म्हणजे काय आहे? | GDP Meaning in Marathi

GDP म्हणजे सकल देशांतर्गत उत्पादन, मराठी भाषेत त्याला सकल देशांतर्गत उत्पादन म्हणतात. एखाद्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे मोजमाप करण्यासाठी या GDP चा वापर केला जातो. या GDP च्या सहाय्याने आपण समजू शकतो, कि कोणत्याही देशाच्या सीमारेषेच्या आत उत्पादित केलेल्या वस्तू आणि सेवांचे बाजार मूल्य किती आहे.

अगदी सोप्प्या भाषेत सैन्यच झालं तर, जर उत्पादित वस्तूंची किंमत जास्त असेल तर देशात पैसा अधिक येईल म्हणजे देशाचा विकास वेगाने होऊ शकेल, आणि जर उत्पादित वस्तू आणि सेवांचे मूल्य कमी असेल तर त्या देशाची आर्थिक स्थिती बरोबर चालणार नाही.

जीडीपीचा वापर कोणत्याही देशाची आर्थिक स्थिती मोजण्यासाठी केला जातो. हे आर्थिक स्थितीचे मोजमाप आहे. देशाची आर्थिक स्थिती दर तीन महिन्यांनी मोजली जाते. कृषी, उद्योग आणि सेवा GDP अंतर्गत येतात. जेव्हा या क्षेत्रांमध्ये उत्पादन वाढते आणि कमी होते. याच्या आधारे जीडीपी दर ठरवला जातो. काही वर्षांपूर्वी, सेवा क्षेत्र, शिक्षण, आरोग्य, बँकिंग, संगणक इत्यादींचाही सरकारने सकल देशांतर्गत उत्पादनांमध्ये समावेश केला आहे.

कृषी, उद्योग आणि सेवा हे जीडीपीचे तीन प्रमुख घटक आहेत. या क्षेत्रांतील उत्पादनात सरासरी वाढ किंवा घट याच्या आधारे जीडीपी दर निश्चित केला जातो.

येथे एक गोष्ट स्पष्ट करणे अत्यंत आवश्यक आहे की भारतात उत्पादित होणारी कोणतीही वस्तू जीडीपीमध्ये मोजली जाईल. म्हणजे जे काही देशांतर्गत वस्तूंचे उत्पादन भारतात केले गेले आहे, त्या सर्व वस्तू जीडीपीमध्ये गणल्या जातील. उदाहरणार्थ, जर एखादी वस्तू भारतात उत्पादित केली जाते आणि ती भारतात विकली जाते तसेच ती इतर कोणत्याही देशात विकली जाते, तर या सर्व उत्पादनांची किंमत जीडीपीमध्ये मोजली जाईल. याउलट एखादी वस्तू परदेशात बनवली आणि ती भारतात विकली गेली तर ती वस्तू जीडीपीमध्ये गणली जाणार नाही. मित्रांनो, कोणत्याही देशाचा जीडीपी दर्शवतो की तो देश गरीब आहे की श्रीमंत.

• जीएसटी : म्हणजे काय, वस्तू आणि सेवा कर मराठी, जीएसटी सुविधा केंद्र माहिती | GST information in Marathi

GDP चे प्रकार – Types of GDP in Marathi

जीडीपीचे दोन प्रकार आहेत कारण दरवर्षी उत्पादनांचे मूल्य वाढते आणि कमी होते. याअंतर्गत वर्षभरातील उत्पादनांच्या किमतीच्या आधारे उत्पादनांची किंमत निश्चित केली जाते. यामध्ये दुसरा मालाच्या चालू मूल्यावर निर्धारित केला जातो. दोन्ही प्रकारच्या GDP चे अधिक तपशील खाली दिले आहेत.

Real Gross Domestic Products (वास्तविक सकल देशांतर्गत उत्पादने)

वास्तविक जीडीपीच्या मूल्यांची म्हणजेच Real GDP ची गणना करताना महागाई नियंत्रित करण्यासाठी सरकारद्वारे आधार वर्ष निवडले जाते. रिअल ग्रॉस डोमेस्टिक प्रॉडक्ट्समध्ये, दर वर्षी उत्पादनांच्या किंमती आणि प्रमाणामध्ये होणारा बदल दर्शवून, त्याच आधारभूत वर्षातील उत्पादनांच्या किंमतींचा मागोवा घेऊन अनेक वर्षांसाठी उत्पादनांचे प्रमाण शोधले जाऊ शकते. वास्तविक जीडीपीद्वारे देशाच्या आर्थिक अर्थव्यवस्थेचा अचूक अंदाज लावता येतो.

Unrealistic Gross Domestic Products – अवास्तव सकल देशांतर्गत उत्पादने

यामध्ये देशाचा जीडीपी सध्याच्या उत्पादनांच्या मूल्याच्या आधारे मोजला जातो. जीडीपी दर वर्तमान किंमतीद्वारे मोजला जातो.

GDP कसा मोजला जातो? किंवा GDP कसा काढला जातो? | How GDP Calculated in Marathi

GDP असा काढतात – GDP ची गणना करण्यासाठी सूत्र वापरले जाते. दिलेल्या सूत्रात, UNREAL GDP ला रिअल GDP ने भागले जाते आणि 100 ने गुणले जाते, ज्याद्वारे सकल देशांतर्गत उत्पादने येतात. खाली दिलेल्या यादीतून GDP चे सूत्र मिळवा.

• GDP = खाजगी वापर + एकूण गुंतवणूक + सरकारी गुंतवणूक + सरकारी खर्च + (निर्यात-आयात)
• GDP (एकूण देशांतर्गत उत्पादन) = उपभोग + एकूण गुंतवणूक
• GDP = C + I + G + (X − M)
• C म्हणजे – उपभोग (राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेतील सर्व खाजगी ग्राहक खर्च).
• I म्हणजे – देशाच्या गुंतवणुकीची बेरीज
• G म्हणजे – एकूण सरकारी खर्च
• X म्हणजे – देशाची एकूण निर्यात
• M म्हणजे – देशाचा एकूण आयात वापर उपभोग याने खर्च केलेल्या रकमेचा संदर्भ देते.

व्यक्तीने वापरलेल्या वस्तू जसे की भाडे, अन्न, वैद्यकीय खर्च, त्यात नवीन घराचा समावेश नाही.

एकूण गुंतवणूक: याद्वारे, देशातील सर्व संस्थांनी देशाच्या मर्यादेत केलेल्या एकूण खर्चाची गणना केली जाते.

GDP सामान्य लोकांशी संबंधित आहे GDP थेट देशाच्या आर्थिक विकासाशी आणि स्थितीशी संबंधित आहे. त्यामुळे जीडीपीचा परिणाम सर्वसामान्यांवरही होतो. जीडीपीचे आकडे चांगले नसतील तर त्यातून देशाचे आर्थिक संकट दिसून येईल. आणि यासोबतच जीडीपी कमी असेल तर लोकांचे सरासरी उत्पन्नही कमी होते. यामुळे लोक दारिद्र्यरेषेखाली येतात. आणि नोकऱ्याही कमी उपलब्ध होतात, त्यामुळे कंपन्या त्यांच्या कर्मचाऱ्यांना काढून टाकू लागतात. आणि मग लोकांची बचत आणि गुंतवणूकही कमी होते.

• १०० पेक्षा जास्त बिझनेस आयडिया | Best Low Investment Business Ideas in Marathi

FAQ – GDP Meaning In Marathi

निष्कर्ष – GDP Meaning in Marathi

या लेखाद्वारे आम्ही तुम्हाला GDP बद्दल आवश्यक असलेली सर्व माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे. आशा आहे की तुम्हाला ही माहिती उपयुक्त वाटेल. तुम्हाला या बाबत काही अधिक माहिती हवी असल्यास किंवा काही विचारायचे असल्यास तुम्ही खाली दिलेल्या कमेंट बॉक्स द्वारे आम्हाला विचारू शकता. आम्ही तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे देण्याचा प्रयत्न करू. धन्यवाद !!

आमच्या इतर पोस्ट,

• जीएसटी नंबर कसा रजिस्टर करावा | How To Register For GST Number in Marathi
• भारतात हिंदूंची संख्या किती आहे ? Hindu in india population 2021

Team, 360Marathi.in