पोपट पक्षाची माहिती मराठी | Parrot Information in Marathi

मित्रांनो आज या पोस्ट मध्ये पोपट विषयी माहिती दिलेले आहे,

पोपट हे जगभरात आढळणारे रंगीबेरंगी पक्षी आहेत. दक्षिण अमेरिका, मध्य अमेरिका आणि मेक्सिकोमध्ये आढळणाऱ्या पोपटांना न्यू वर्ल्ड पोपट म्हणतात, तर आशिया, आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये जुने पोपट आहेत.

पोपट हे पाळीव प्राणी म्हणून लोकप्रिय आहेत, आज जगात पोपटांच्या 300 पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत. मित्रांनो, आजच्या पोस्टमध्ये आम्ही तुम्हाला पोपटां विषयी संपूर्ण माहिती आणि तसेच पोपटाविषयी काही रोचक गोष्टी देखील सांगणार आहोत.

चला तर मग जाणून घेऊया पोपट विषयी माहिती

पोपटाची थोडक्यात माहिती

वैज्ञानिक नाव :	Psittaciformes
रंग	हिरवा आणि लाल
पोपटाचे वजन	गूगल वरील माहिती नुसार पोपटाचे वजन ६० ग्राम तर ४ kg पर्यंत देखील असू शकते ( प्रकार मध्ये )
पोपटाची लांबी	८.६ सेमी ते १०० सेमी
पोपटाचे आयुष्य	२५ ते ३० वर्ष ( प्रजातीमध्ये वेगळे असू शकते )
पोपट विरुद्धार्थी शब्द	राघू

चला आता पाहूया पोपट बद्दल संपूर्ण माहिती

पोपट पक्षी ची माहिती

पोपट हा एक बुद्धिमान पक्षी आहे जो पाळणे खूप सोपे आहे. पोपट हा जगातील सर्वात प्रसिद्ध पक्षी आहे जो पाळीव प्राणी म्हणून पाळला जातो. पोपटाचे शास्त्रीय नाव Psittaciforme आहे.

हा एक बुद्धिमान पक्षी आहे ज्याला तुम्ही बोलून शिकवू देखील शकता. असे म्हटले जाऊ शकते की त्याच्याकडे 5 वर्षांच्या मुलाइतकीच बुद्धिमत्ता आहे. पोपट रंग आणि आकार ओळखायला शिकतो.पोपट अनुकरण करणारा आहे आणि तो काहीही लक्षात ठेवू शकतो. हे मानवी आवाजाची नक्कल देखील करू शकतो.

पोपट त्याच्या हिरव्या रंगाने आणि वक्र लाल चोचीने ओळखला जातो. तसे, अनेक पोपट प्रजातींचा रंग निळा, पांढरा, पिवळा किंवा रंगीत असतो. पण भारतात आढळणारा पोपट हिरव्या रंगाचा आहे.

पोपटाची चोच खूप मजबूत असते. पोपटाची चोच मोडल्यानंतरही वाढते कारण ती केराटिन प्रथिने पासून बनलेली असते. पोपट हे जगभर आढळतात . भारतात देखील पोपट सर्वत्र आढळतो. हे मुख्यतः उष्ण ठिकाणी (उष्णकटिबंधीय प्रदेश) आढळतात . आशिया, आफ्रिका, अमेरिका, युरोप, ऑस्ट्रेलिया खंडात पोपट आढळतो.

पोपटांना कळपात राहायला आवडते. या कळपाला “फ्लॉक्स” म्हणतात. एका कळपात सुमारे 30 ते 50 पोपट असतात. एक प्रकारे असे म्हणता येईल की पोपट हा सामाजिक प्राणी आहे.

पोपटाच्या घराला काय म्हणतात

पोपट प्रामुख्याने जंगले, शेतात आणि सर्वसाधारणपणे झाडांमध्ये घरटे करतात.

भारतातील लोक यांना शुभ मानतात आणि घरी ठेवतात.भारतात पोपट मोठ्या प्रमाणात पाळतात आणि त्याची काळजी घेतली जाते.

पोपटांचे निवासस्थान पोकळ झाडे असते ज्यांना कोटोर म्हणतात. या डब्यांमध्ये ते 2 ते 8 अंडी घालतात. सुमारे 20 ते 30 दिवसांनंतर पिल्ले अंड्यातून बाहेर येतात .

पोपटाची नावे & जाती

भारतात पोपटांच्या पाच ते सहा जाती आहेत. यांपैकी तीन सर्वत्र आढळणाऱ्या जाती असून बाकीच्या काही विशिष्ट प्रदेशांपुरत्याचा मर्यादित आहेत, खालील आम्ही प्रत्येकाबद्दल थोडक्यात माहिती दिलेली आहे

• राघू ( सिटॅक्युला यूपॅट्रिया )
• कीर ( सिटॅक्युला क्रॅमरी )
• तोता ( सिटॅक्युला सायानोसेफाला )

राघू ( सिटॅक्युला यूपॅट्रिया )

या जातीच्या पोपटाचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला यूपॅट्रिया असे आहे. दाट पाने असलेले मोठाले वृक्ष जेथे असतील अशा सर्व प्रकारच्या प्रदेशांत हे राहतात

मनुष्यवस्तीतली मोठाली झाडे, बागा, आणि आसपासची शेते यांत तो वरचेवर येतो. साधारणपणे हा पोपट कबुतराएवढा असतो; रंग वरच्या बाजूला गवती हिरवा आणि खालच्या बाजूला फिकट हिरवा; चोच लाल, आखूड, मजबूत आणि वाकडी; डोके मोठे; मानेच्या भोवती गुलाबी कडे असून पुढच्या बाजूला ते काळ्या पट्ट्याने चोचीच्या बुडाला जोडलेले असते; खांद्यावर तांबडा पट्टा; शेपूट लांब व टोकदार; मादीच्या मानेभोवती गुलाबी वलय नसते. ( Read More )

कीर ( सिटॅक्युला क्रॅमरी )

या पोपटाच्या आवाजावरून त्याला कीर असे नाव दिले असावे असे दिसते. याचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला क्रॅमरी असे आहे. मैदानी प्रदेशात व डोंगरांवर १,५२५ मी. उंचीपर्यंत हा आढळतो. विरळ जंगलांत, शेतांत, त्याचप्रमाणे गावांत व खेड्यांत हा नेहमी आढळत असल्यामुळे हा सगळ्यांच्या माहितीचा आहे.

तोता ( सिटॅक्युला सायानोसेफाला )

या जातीच्या पोपटाचे शास्त्रीय नाव सिटॅक्युला सायानोसेफाला असे आहे. हा मुख्यतः अरण्यात राहणारा असला, तरी लागवडीखाली असलेल्या झाडीच्या प्रदेशातही हा आढळतो. हिमालायात १,८३० मी. उंचीपर्यंत तो दिसून येतो.

दाट जंगलात यांचे थवे आढळतात. बी व रानफळे हे यांचे मुख्य खाद्य होय. राघू किंवा कीर यांच्यापेक्षा हा जास्त वेगाने उडतो. याचा आवाज ‘ट्युई ट्युई’ असा काहीसा असून मंजूळ असतो.

इतर पोपटांप्रमाणे हा पिंजऱ्यातून बाळगीत नाहीत.यांचा प्रजोत्पादनाचा काळ जानेवारीपासून मेपर्यंत असतो. (चित्रपत्र).

पोपट कसा आवाज काढतो | Parrot Sounds in marathi

पोपटाचा आवाज कर्कश, किंचाळल्यासारखा आणि कर्णकटू असतो; जसे कि ” चीचूचूSSS “

पोपट काय खातो

पोपट पक्ष्याचे आवडते खाद्य खालीलप्रमाणे आहे

• पेरू
• मिरची
• फळ
• धान्य
• बियाणे
• कीटक
• शिजलेला भात इत्यादी

पोपटा विषयी निबंध

पोपटाविषयी १०० ते ५०० शब्दात निबंध :

पोपटाचे वैज्ञानिक नाव Pssittaciformes आहे. साधारणपणे हिरवा पोपट भारतात आढळतो. पण जगाच्या वेगवेगळ्या देशांमध्ये पोपटाचा रंग बदलतो. उदा: पांढरा, निळा, पिवळा, लाल, विविधरंगी.

एवढेच नाही तर पोपटाच्या काही प्रजाती रंगीबेरंगी देखील आहेत. पोपट हा असा पक्षी आहे, ज्यामध्ये प्रजातींची संख्या मोठी आहे. पोपटाच्या 350 पेक्षा जास्त प्रजाती जगाच्या वेगवेगळ्या भागात आढळतात.

हा पक्षी खूप गोंडस, सुंदर आणि मोहक आहे. त्याला मिमिक पक्षी असेही म्हणतात, कारण तो मानवी आवाजाचे अनुकरण किंवा नक्कल करू शकतो आणि त्याच्यासारखा आवाज काढू शकतो.

एवढेच नाही तर पोपटाला प्रशिक्षणाद्वारे विविध बोली शिकवल्या जाऊ शकतात. आपल्या भारतीय समाजात, पोपटाला अनेकदा राम-राम, सीताराम इत्यादी शब्द शिकवले जातात.

पोपट हा मध्यम आकाराचा शाकाहारी पक्षी आहे, जो दूध, बियाणे, पेरू, मिरची, आंबा इत्यादी खातो. पोपटाची चोच वरच्या भागात वाकलेली असते आणि लाल असते.

पोपटाच्या गळ्याभोवती काळी अंगठी असते, त्याला कंठी म्हणतात. सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे पोपटाचे डोळे अतिशय तेजस्वी आणि काळ्या रंगाचे असतात.

तसेच, त्यांच्या भोवती एक तपकिरी रिंग आहे. पोपटाचा पंजा खूप मजबूत असतो. हा एक पक्षी आहे जो आपले पंजे धरून त्याचे अन्न खातो, कारण त्याच्या पंजाची पकड खूप मजबूत असते.

पोपट खूप वेगाने उडू शकतो. विशेष गोष्ट म्हणजे पोपट एका वेळी 1000 किलोमीटर उडू शकतो. पोपट सहसा गटांमध्ये राहणे पसंद करतात.

या पक्ष्याचे वजन 500 ग्रॅम ते 1 किलो पर्यंत असू शकते. पोपट हा असा पक्षी आहे, ज्यामध्ये नर आणि मादीमध्ये फरक करणे खूप कठीण आहे. म्हणूनच ते रक्त तपासणीद्वारे शोधले जाते.

पोपटाच्या निवासस्थानाला किंवा घरट्याला कोटोर म्हणतात. पोपट प्रामुख्याने न्यूझीलंड आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये आढळतो. पोपट येथून इतर देशांमध्ये पाठवले जातात.

पोपट बहुतेक वेळा गरम ठिकाणी आढळतो. पोपटाचे आयुष्य 15 ते 20 वर्षे असते. पण 82 वर्षे जगण्याचा गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड कुकी नावाच्या पोपटाकडे आहे.

मादी पोपट एका वर्षात 10 ते 15 अंडी घालू शकते. पोपटाचे अंडे नेहमी पांढरे असते, मग तो पोपट कुठलाही रंगाचा असो. मादी पोपट सरासरी 24 ते 28 दिवसात अंडी घालते.

आपल्या भारतीय संस्कृतीत पोपटाला प्रेमाने मिठू म्हटले जाते. पोपट प्रामुख्याने जामुन, पेरू, कडुनिंब इत्यादी झाडांवर दिसतो.

सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे पोपटाचा आवाज कर्कश आहे. जे 1 किलोमीटर दूरपर्यंत ऐकू येते. खरं तर पोपट हा एक बुद्धिमान पक्षी आहे.

जगात आढळणाऱ्या पोपटाची एक प्रजाती खूप जड आहे. तसेच उडता येत नाही. तर सर्वात लहान पोपट फक्त एक बोट इतके मोठे आहे. भारतातील पोपट ‘राघू आणि मैना’ या स्थानिक नावानेही ओळखला जातो.

पोपटा विषयी कविता

पोपट आमचा
लय लय भारी
लाडात येऊनी
मिठू मिठू करी
ताईचा खास तो
विठू विठू जरी
मुले म्हणतात
राघू राघू सारी
मिरची तो खातो
लाल लाल हरी
नकोशी वाटते
गोल गोल पुरी
गुटुगुटु खातो
डाळिंबाचे दाणे
मिठू मिठू गातो
आनंदाने गाण

Poem Credit : Shila Ambhure 

पोपट विषयी १० ओळी माहिती

पोपट हा एक सुंदर, शांत आणि खेळकर पक्षी आहे. त्याच्या सौंदर्याने आकर्षित झालेले, प्रत्येकाला आपल्या घरात पोपट वाढवायचे आणि प्रेम करायचे आहे.

हा मध्यम आकाराचा पक्षी आहे. जो जगातील जवळजवळ सर्व देशांमध्ये आढळतो . पोपट वेगवेगळ्या देशांमध्ये वेगवेगळ्या रंगांमध्ये आढळतो, म्हणजेच पोपट अनेक रंगांमध्ये आढळतात.

पोपटाला इतर पक्ष्यांपेक्षा वेगळे बनवणारी गोष्ट म्हणजे त्यांची चोच कारण पोपटाची चोच लाल असते. एवढेच नाही तर पोपटाच्या प्रजाती जगभरात आढळतात.

भारतात पोपटाचा रंग हिरवा आहे. एवढेच नाही तर पोपटाच्या गळ्यात काळी अंगठी असते, ज्याला ‘कंठी’ म्हणतात.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे पोपटाचे डोळे काळे आणि बऱ्यापैकी चमकदार असतात. ज्याभोवती तपकिरी रंगाची बनलेली अंगठी आहे. सहसा हे पक्षी कळपांमध्ये राहायला आवडतात. पोपटाचे सरासरी आयुष्य ’15 -20 ‘वर्षे असते.

पोपट कसा काढायचा

खालील विडिओ पाहूया तुम्ही पोपटचे चित्र काढायला शिकू शकतात

पोपट विरुद्धार्थी शब्द

पोपटाला विरुद्धार्थी शब्द राघू हा आहे

पोपट बद्दल सतत विचारले जाणारे प्रश्न

निष्कर्ष

मित्रांनो आज या पोस्ट मध्ये आपण पोपट विषयी माहिती ( parrot information in Marathi ) पहिली, पोपट वर निबंध देखील पाहिला.

आशा करतो तुम्हाला हि पोस्ट आवडली असेल, शेयर नक्की करा

धन्यवाद

टीम ३६०मराठी