UPI चा फुल फॉर्म “युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस” आहे ज्याद्वारे तुम्ही कोणत्याही बँक खात्यांमध्ये पैसे ट्रान्सफर करू शकता. याचा अर्थ तुम्ही खरेदी करू शकता, बिले भरू शकता किंवा कोणत्याही व्यक्ती, व्यापारी किंवा मॉलमध्ये पैसे पाठवू किंवा प्राप्त करू शकता आणि पेमेंटसाठी QR कोड स्कॅन करू शकता.

सध्या, बहुतेक स्मार्टफोन वापरकर्त्यांना UPI आयडी बद्दल माहित असेल, जर नसेल तर या लेखात आम्ही UPI म्हणजे काय, त्याचे महत्व, फायदे, नुकसान बद्दल तपशीलवार माहिती देणार आहोत.

चला तर मग बघूया UPI Meaning in Marathi, 

UPI म्हणजे काय ? | What is UPI In Marathi

UPI चा मराठी किंवा UPI Id चा अर्थ “युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस” आहे. UPI ही ऑनलाइन पेमेंट प्रणालीची एक नवीन पद्धत आहे, जी भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) आणि नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) यांनी लोकांच्या सोयीसाठी सुरू केली आहे. लोक अनेकदा विचारतात की UPI आयडी किंवा UPI आयडी म्हणजे काय, मग आम्ही तुम्हाला सांगतो की, तुम्ही तुमच्या UPI आयडीचे प्रोफाइल उघडल्यावर तुम्हाला yourname@bankname असा पर्याय दिसेल, त्याला UPI ID म्हणतात.

UPI आयडी हा तुमचा स्वतःचा वैयक्तिक आयडी आहे, ज्याद्वारे आम्ही इतरांच्या आयडीवर पैसे ट्रान्सफर करू शकतो. PhonePe, Google Pay, Paytm, Amazon Pay इत्यादी अनेक Apps आहेत, ज्याच्या मदतीने UPI वापरता येते. तुम्हाला यापैकी कोणतेही ऍप तुमच्या बँकेशी लिंक करावे लागेल आणि त्यात तुमचे एटीएम तपशील दिल्यानंतरच तुम्ही तुमचे UPI खाते वापरू शकता.

हे एक असे Application आहे जे तुम्हाला मोबाईलद्वारे दोन बँक खात्यांमध्ये पैसे ट्रान्सफर करण्यास मदत करते. UPI हे एक प्रकारचे नवीन डिजिटल तंत्रज्ञान आहे, जे सध्याच्या काळात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.

UPI आपल्या वापरकर्त्यांना एकाच मोबाईल App द्वारे अनेक बँकांची खाती लिंक करण्याची परवानगी देते. बँक खात्याप्रमाणे, UPI आयडी देखील प्रत्येक व्यक्तीसाठी वेगवेगळी आहे. ज्याद्वारे आपण सुरक्षितपणे आणि सहजपणे पैसे ट्रान्सफर करू शकतो.

UPI ची सुरवात भारतात ११ एप्रिल २०१६ रोजी प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी केली होती..  आणि जेव्हा १ nov २०१६ ला मोदी यांनी नोटबंदी ची घोषणा केली त्यांनतर UPI कळे बऱ्याच लोकांचं लक्ष वेधलं गेलं आणि त्यांनंतर भारतात UPI मोठ्या प्रमाणात वापरलं जाऊ लागलं 

UPI हि सिस्टम NPCI संस्थेने सुरु केली, 

UPI हि अशी सिस्टिम असते ज्यामुळे तुम्ही विना बँकेत जाता तुमच्या फोन वरूनच एका बँक अकाउंट मधून दुसऱ्या बँक अकाउंट पर्यंत पैसे ट्रान्सफर करू शकतात..

UPI Full Form in Marathi = Unified Payments Interface / “युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस” .

UPI कसे काम करते? | How UPI Works in Marathi

UPI हे IMPS (Immediate Payment Service) प्रणालीवर आधारित आहे, जी आम्ही मोबाईलवर इतर नेट बँकिंग अँप्स वापरताना वापरतो.

ही सेवा प्रत्येक वेळी, दररोज अगदी सुट्टीच्या दिवशी देखील वापरली जाऊ शकते. आणि UPI देखील या प्रणालीवर काम करते, पण इथे प्रश्न येतो की जर UPI आणि इतर सर्व प्रकारचे नेट बँकिंग अँप्स एकाच सिस्टीमवर काम करत असतील तर त्यांच्यात फरक काय?

• IMPS बद्दल सविस्तर माहिती, चार्जेस, टायमिंग, फायदे, नुकसान

UPI हे सर्व अँप्स पेक्षा वेगळे आहे, कसे? हे मला एक उदाहरण देऊन सांगायचे आहे.

समजा तुम्हाला तुमच्या मित्राला किंवा नातेवाईकाला पैशांची नितांत गरज आहे आणि तुम्हाला त्यांना लवकरात लवकर पैसे पाठवायचे आहेत, तर तुम्ही आधीच्या अॅप्समध्ये काय केले असते? तुम्ही त्यात लॉग इन कराल तर तुम्हाला ज्या व्यक्तीला पैसे हवे आहेत, त्याला जोडावे लागेल, म्हणजेच त्याचे बँक अकाउंट लिंक करावे लागेल.

जोडताना, बरेच तपशील प्रविष्ट करावे लागतील आणि त्यासाठी तुम्हाला सर्व बँकिंग तपशील माहित असले पाहिजे जसे की तुम्हाला त्या व्यक्तीचा खाते क्रमांक माहित असावा, नंतर त्याचा IFSC कोड, शाखेचे नाव इत्यादी तत्सम तपशील भरावे लागतील, ज्यामध्ये खूप वेळ लागतो.

• IFSC कोड म्हणजे काय, कसा शोधायचा, आवश्यकता ?

परंतु या सर्व गोष्टी UPI मध्ये आवश्यक नाहीत, तुम्हाला फक्त त्या व्यक्तीचा UPI आयडी टाकावा लागेल ज्याच्याबद्दल मी तुम्हाला वर सांगितले आहे आणि किती पैसे पाठवायचे ते निवडून तुम्ही सहजपणे पैसे पाठवू शकता.

कोणत्याही बँकेचे तपशील टाकण्याचा त्रास किंवा जास्त वेळ लागत नाही आणि समोरच्या व्यक्तीला त्याचे खाते कोणत्या बँकेत आहे किंवा त्याचे खाते कोणत्या नावाने नोंदणीकृत आहे हे सांगण्याची गरज नाही. हे सर्व जाणून घेतल्याशिवाय, आपण UPI च्या मदतीने जलद आणि सुरक्षितपणे पैसे पाठवू शकतो.

UPI मध्‍ये पैसे पाठवण्‍यावर देखील मर्यादा आहे आणि ती मर्यादा 1 लाख रुपये प्रति व्यवहार आहे आणि पैसे पाठवण्‍याचे शुल्क प्रति व्यवहार 50 पैसे आहे, ही खूप कमी रक्कम आहे. या व्यतिरिक्त बाकीचे पेमेंट मोड जसे कि, RTGS, NEFT इत्यादी. यांचे TRANSACTION चार्जेस जास्त आहेत.

याचा अर्थ UPI ने पैसे पाठवण्यासाठी तुम्हाला जास्त पैसे खर्च करावे लागणार नाहीत. आणि तुम्ही झटपट मनी ट्रान्सफरचा लाभ देखील घेऊ शकाल.

• NEFT माहिती: म्हणजे काय, चार्जेस, टायमिंग, फायदे, नुकसान
• RTGS म्हणजे काय, चार्जेस, टायमिंग, फायदे, नुकसान

UPI वापरण्यासाठी काय आवश्यक आहे? | What is required to use UPI in Marathi

जर तुम्हाला UPI वापरायचं असेल तर खालील गोष्टी तुमच्या कडे असणे आवश्यक आहे 

• एक स्मार्टफोन ज्यात तुम्ही UPI वापराल 
• जो पैसे पाठवेल आणि ज्यांना पाठवायचे आहे त्यां दोघांकडे बँक अकाउंट असणे महत्वाचे आहे. 
• त्या बँक अकाउंट ला तुमचं मोबाईल नंबर लिंक पाहिजे.
• इंटरनेट Connection.
• डेबिट कार्ड किंवा क्रेडिट कार्ड आवश्यक आहे. 

जर या गोष्टी तुमच्या कडे असतील तर तुम्ही UPI वापरू शकतात. 

UPI कसे वापरावे? | How to Use UPI in Marathi

UPI वापरण्‍यासाठी, तुम्‍हाला प्रथम तुमच्‍या Android फोनवर त्‍याची App इंस्‍टॉल करणे आवश्‍यक आहे. UPI ला सपोर्ट करणारे अनेक बँक ऍप्लिकेशन्स उपलब्ध आहेत जसे की आंध्र बँक, बँक ऑफ महाराष्ट्र, अॅक्सिस बँक, ICICI बँक इ.

तुम्हाला तुमच्या फोनवरील Google Play Store वर जाऊन तुमचे खाते असलेल्या बँकेचे UPI App शोधावे लागेल. इन्स्टॉल केल्यानंतर, तुम्हाला त्यात साइन इन करावे लागेल, त्यानंतर तेथे तुमचे बँक तपशील देऊन तुमचे खाते तयार करावे लागेल.

त्यानंतर तुम्हाला एक व्हर्च्युअल आयडी मिळेल, जिथे तुम्ही तुमचा आयडी जनरेट कराल, तो आयडी तुमचा आधार कार्ड नंबर असू शकतो किंवा तुमचा फोन नंबर असू शकतो किंवा तो ईमेल आयडीसारखा ऍड्रेस असू शकतो (जसे की sabina @sbi) ते केल्यानंतर, तुमचे काम तिथेच संपले आहे.

तुमच्या UPI मध्ये खाते तयार केल्यानंतर तुम्ही सहजपणे पैसे पाठवू आणि घेऊ शकता.

UPI वापरण्यासाठी कोणते अँप्स वापरावे | Which Apps Should USE for UPI in Marathi

UPI सेवेसाठी तुम्ही खालील अँप्स वापरू शकतात 

• Google Pay Tez
• Phonepe
• Paytm
• Amazon Pay
• Samsung Pay
• Freecharge 

UPI आयडी कसा बनवावा | How To Create UPI ID in Marathi

तुम्हाला UPI आयडी कसा तयार करायचा हे जाणून घ्यायचे असल्यास, तुम्हाला UPI आयडी तयार करण्यासाठी या स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील:

• सर्वप्रथम तुम्हाला BHIM APP किंवा इतर कोणतेही डिजिटल पेमेंट अँप डाउनलोड करावे लागेल.
• त्यानंतर तुम्हाला अँप मध्ये UPI चा पर्याय दिसेल, त्यावर क्लिक करा.
• आता तुम्हाला ‘Link With Your Bank Account’ चा पर्याय मिळेल.
• त्यानंतर तुम्हाला तुमची बँक निवडावी लागेल आणि त्यानंतर तुम्हाला बँकेशी जोडलेला नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांक टाकावा लागेल.
• त्यानंतर तुमच्या समोर ‘Verify Your Mobile Number’ चा पर्याय दिसेल. त्यानंतर येथे तुम्हाला तुमचे बँक खाते लिंक केलेले सिम निवडावे लागेल.
• आता तुमच्या नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर एसएमएस येईल, तो आपोआप UPI वर पाठवला जाईल आणि तुमचा नंबर सत्यापित केला जाईल.
• एकदा नंबर सत्यापित झाल्यानंतर, तुमचा UPI आयडी (VPA) तयार होईल.
• त्यानंतर तुम्हाला बँकेचे तपशील टाकावे लागतील आणि पिन तयार करावा लागेल.

UPI ची वैशिष्ट्ये | Features Of UPI in Maratthi

• UPI आम्हाला दिवसातून कधीही, कुठेही, कधीही पैसे ट्रान्सफर करण्याची परवानगी देते.
• कोणतेही पेमेंट करण्यासाठी आम्हाला आमचे सर्व तपशील देण्याची आवश्यकता नाही. त्यामुळे वेळेची खूप बचत होते आणि पैशाचे व्यवहारही लवकर होतात.
• UPI मध्ये व्यवहार मर्यादा 1 लाख प्रति महिना आहे, जी इतर मोबाईल वॉलेटच्या तुलनेत खूप जास्त आहे.
• याद्वारे तुम्ही पैशाची मागणीही करू शकता.

UPI कस वापरतात ? |How to use UPI in Marathi

UPI कसा वापराल यासाठी तुम्ही हा विडिओ पाहू शकतात 

निष्कर्ष

डिजिटल इंडिया मोहिमेनंतर जगातील सर्वात स्वस्त इंटरनेट सेवा आपल्या देशात सुरू झाली असून सर्व काम ऑनलाइन केले जात आहे. ऑनलाइन पेमेंटसाठी UPI हे एक अतिशय चांगले माध्यम आहे, याच्या मदतीने आपण कोणत्याही रकमेचे कोणत्याही प्रकारचे व्यवहार करू शकतो.

तर मित्रांनो, ही होती UPI माहिती. आशा आहे की तुम्हाला UPI शी संबंधित सर्व प्रश्नांची उत्तरे मिळाली असतील. आता जर तुम्हाला कोणी UPI म्हणजे काय आणि UPI चे फुल फॉर्म काय असे विचारले तर तुम्ही सहज सांगू शकाल.

UPI म्हणजे काय आणि UPI पिन कुठे मिळवायचा याबद्दलची माहिती वाचून तुम्हाला आवडली असेल, तर हा लेख तुमच्या मित्रांसोबत जरूर शेअर करा आणि तुम्हाला काही प्रश्न असल्यास, कमेंटमध्ये लिहून नक्की सांगा.

इतर ब्लॉग पोस्ट,

• RTGS, NEFT, IMPS मध्ये काय फरक आहे?
• कॅन्सल चेक म्हणजे काय
• KYC: केवायसी म्हणजे काय : फुल फॉर्म, नोंदणी, फॉर्म कसा भरायचा, कागदपत्रे, फायदे-तोटे
• योनो एसबीआय माहिती

Team, 360Marathi.in