जर तुमचे रक्तदाब रिडींग अनेक आठवड्यांपासून सातत्याने 140-90 पेक्षा जास्त होत असेल किंवा यापैकी एक रीडिंग देखील वाढत असेल, तर तुम्हाला उच्च रक्तदाबाची समस्या आहे. उच्च रक्तदाबाची लक्षणे अनेक वर्षे आणि दशके दिसू शकत नाहीत. म्हणूनच याला सायलेंट किलर असेही म्हणतात.
तुमचे हृदय रक्तवाहिन्यांद्वारे शरीरात रक्त पाठवते. शरीराच्या धमन्यांमध्ये रक्त वाहण्यासाठी विशिष्ट दाब आवश्यक असतो. जेव्हा हा दाब काही कारणाने वाढतो तेव्हा रक्तवाहिन्यांवर जास्त परिणाम होतो. वाढलेल्या दाबामुळे रक्तवाहिन्यांमधील रक्तप्रवाह सुरळीत ठेवण्यासाठी हृदयाला सामान्यपेक्षा जास्त काम करावे लागते. या स्थितीला उच्च रक्तदाब म्हणतात.
उच्च रक्तदाब हा एक गंभीर आजार आहे. तुम्हाला माहीत आहे का उच्च रक्तदाबाची लक्षणे कोणती? उच्च रक्तदाब असल्यास काय खावे आणि काय खाऊ नये? हाय बीपी साठी घरगुती उपाय काय आहेत उच्च बीपी वर उपचार करण्यासाठी तुम्ही काय करावे. ते कसे कार्य करते? उच्च रक्तदाब औषधांशिवाय नियंत्रित केला जाऊ शकतो का?
या आधी आपण कमी रक्तदाबाची माहिती जाणून घेतली, त्यात आपण ब्लड प्रेशर लो झाल्यास घरगुती उपाय हे सर्व पाहिलं आणि आज आपण उच्च रक्तदाबाबद्दल जाणून घेणार आहोत. चला बघूया – उच्च रक्तदाब कमी करण्याचे घरगुती आयुर्वेदिक उपाय आणि व्यायाम
रक्तदाब (BP) कंट्रोल ठेवणे का आवश्यक आहे? – Why is it important to control blood pressure (BP) in Marathi?
आजही, केवळ 25% ग्रामीण आणि 42% शहरी भारतीयांना त्यांच्या उच्च रक्तदाब स्थितीबद्दल माहिती आहे. यापैकी केवळ 25% ग्रामीण आणि 38% शहरी भारतीय उपचार घेत आहेत. ग्रामीण भागातील एक दशांश आणि शहरी लोकसंख्येच्या एक तृतीयांश लोकांचे बीपी नियंत्रणात आहे.
लक्षात ठेवा की उच्च रक्तदाब (उच्च रक्तदाब) देखील तुमचे हृदय काम करणे थांबवू शकते. तीव्र उच्च रक्तदाब आपल्या शरीराला अनेक प्रकारे हानी पोहोचवू शकतो. यामुळे हृदय अपयश देखील होऊ शकते. म्हणून, येथे उच्च रक्तदाबाची लक्षणे, उच्च रक्तदाबामध्ये काय खावे आणि उच्च रक्तदाबासाठी घरगुती उपाय जाणून घेणे आवश्यक आहे.
हाय ब्लड प्रेशर ची लक्षणे जाणून घेण्यासाठी तुम्ही आमची हि पोस्ट वाचू शकतात,
उच्च रक्तदाब कसा टाळायचा? (How to prevent high Blood Pressure in Marathi)
उच्च रक्तदाब हा असंतुलित आहार आणि जीवनशैलीमुळे देखील होतो आणि बहुतेक लोकांना उच्च रक्तदाब असल्यास काय खावे आणि काय खाऊ नये हे माहित नसते. त्यामुळे उच्च रक्तदाबाची लक्षणे कळताच आहार आणि जीवनशैलीत काही बदल करा जेणेकरून हा आजार पूर्णपणे आटोक्यात ठेवता येईल.
- वाढत्या वजनाने रक्तदाब अनेकदा वाढतो. जास्त वजनामुळे झोपताना श्वासोच्छवासात व्यत्यय येतो, ज्यामुळे रक्तदाब वाढतो, त्यामुळे रक्तदाब कमी करण्याचा एक प्रभावी मार्ग म्हणजे वजन कमी करणे (उच्च बीपीसाठी घरगुती उपाय).
- दररोज 20-25 मिनिटे व्यायाम करा.
- संपूर्ण धान्य, फळे, भाज्या, दुग्धजन्य पदार्थ आणि कमी चरबीयुक्त पदार्थ यांसारखे आरोग्यदायी पदार्थ रक्तदाब कमी करण्यास मदत करू शकतात.
- उच्च रक्तदाब असलेल्या रुग्णांनी आपल्या आहारात मॅग्नेशियम, कॅल्शियम आणि पोटॅशियम युक्त पदार्थ अधिक प्रमाणात खावेत.
- दूध, हिरव्या भाज्या, मसूर, सोयाबीन, कांदे, लसूण आणि संत्री यांमध्ये ही पोषकतत्त्वे पुरेशा प्रमाणात असतात.
- रोज 4 अक्रोड आणि 5 ते 7 बदाम नटांमध्ये खा.
- उच्च रक्तदाब असलेल्या फळांमध्ये सफरचंद, पेरू, डाळिंब, केळी, द्राक्षे, अननस, मोसंबी, पपई यांचा समावेश होतो.
- दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी लसूणच्या 2 पाकळ्या खा.
- लिंबूवर्गीय फळे, लिंबूपाणी, सूप, नारळ पाणी, सोया, फ्लेक्ससीड आणि काळे हरभरे खा.
- दररोज भरपूर पाणी प्या.
- सोयाबीनचे तेल खाण्यासाठी वापरावे.
- सलादमध्ये कांदा, टोमॅटो, मुळा, गाजर, काकडी, कोबी घेतल्यास रक्तदाब सामान्य होतो.
- मलईशिवाय दुधाचे सेवन करा.
- उच्च रक्तदाबामध्ये ओमेगा-३ चा समावेश करा.
- उच्च रक्तदाब असलेल्या व्यक्तीने डार्क चॉकलेटचे सेवन केले पाहिजे (रक्तदाब सामान्य आहे करना का तारिका). गडद चॉकलेट बीपी कमी करते.
हे देखील वाचा,
उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी आहार – Diet Plan To Reduce high blood pressure in marathi
हाय बीपीमध्ये काय खावे आणि काय खाऊ नये. या गोष्टी इथे लिहिल्या आहेत. उच्च रक्तदाबाची लक्षणे जाणवल्यास पुढील गोष्टी टाळाव्या:-
- ज्या व्यक्तीचे बी.पी. जास्त असल्यास त्याने मीठ कमी खावे.
- कॉफी आणि चहाच्या अतिसेवनाने रक्तदाब वाढतो. म्हणून ते सुद्धा कमी करावे.
- पॅक केलेले पदार्थ खाऊ नका कारण त्यात मीठ जास्त असते.
- उच्च रक्तदाब असलेल्या व्यक्तीने चहा आणि कॉफीचे सेवन करू नये (उच्च रक्तदाबासाठी घरगुती उपाय).
- पिझ्झा, बर्गर इत्यादी बाहेरच्या वस्तू खाऊ नका.
- उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णाने बेकिंग सोडा खाऊ नये.
- अन्न खाताना वरून मीठ घालू नका.
- मीठाशिवाय पापड खा.
- चटणी, लोणचे, अजिनोमोटो, बेकिंग पावडर आणि सॉस खाणे टाळा.
- बी-पी. मधुमेहाच्या रुग्णांनी चरबीचे प्रमाण जास्त असलेले अन्न खाऊ नये.
- झोपल्यावर बी.पी कमी होते. पुरेशी झोप न मिळाल्यास रक्तदाबावर नकारात्मक परिणाम होतो. जे लोक कमी झोपतात, त्यांचा रक्तदाब वाढू लागतो.
- उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी राग प्राणघातक आहे. तणाव आणि राग यांपासून शक्य तितके दूर राहिले पाहिजे. ध्यान आणि योगासन रोज करावीत.
- जास्त प्रमाणात औषधांचे सेवन केल्याने रक्तदाब वाढतो, ज्यामुळे वजन वाढते आणि हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता देखील वाढते.
हे देखील वाचा,
- मधुमेहाची माहिती – प्रकार, लक्षणे, कारणे, दुष्परिणाम, उपचार, टाळण्याचे उपाय, आहार तक्ता
- बाबा रामदेव यांचे वजन कमी करण्यासाठी टिप्स आणि डाएट
उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी घरगुती उपाय – Home Remedies to reduce High BP in Marathi
उच्च रक्तदाब च नाही तर कोणत्याही आजारापासून आराम मिळवण्यासाठी लोक सर्वात प्रथम घरगुती उपाय करतात, आणि ते चांगले आहे कारण कोणताही आजार हा नैसर्गिक रित्या ठीक झालेला कधीही बरा, जाणून घेऊया काही घरगुती उपाय जे उच्च रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतात-
1. उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी लसणाचा वापर (Garlic: Home Remedies for High BP in Marathi)
- लसणाचा वापर प्रत्येक घरात केला जातो.
- लसून खाल्ल्याने उष्ण्ता वाढते आणि त्यामुळे रक्त पातळ होण्यास मदत होते.
- म्हणून लसूण रक्तदाब बरा करण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे.
- उच्च रक्तदाब लसणाच्या वापराने नियंत्रित केला जाऊ शकतो (BP साठी घरघुती उपचार).
2. उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी आवळा रसाचे सेवन (Aavla – Home Remedies to cure High BP in Marathi)
- एक चमचा आवळ्याचा रस आणि तेवढाच मध एकत्र करून दिवसातून दोनदा सेवन केल्यास उच्च रक्तदाबावर फायदा होतो.
- हे उच्च रक्तदाबावर उपचार करते.
3. उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी काळ्या मिरीचा वापर (Black Pepper: Home Remedie for High BP in Marathi)
- रक्तदाब वाढला की अर्धा ग्लास कोमट पाण्यात एक चमचा काळी मिरी पावडर विरघळवून घ्या.
- दोन तासांनी प्यायला घ्या. हे उच्च रक्तदाबाच्या लक्षणांवर उपचार करते.
4. उच्च रक्तदाब नियंत्रण करण्यासाठी टरबूज चे सेवन (WaterMelon: home remedies for high Blood pressure in marathi)
- उच्च रक्तदाब नियंत्रणात टरबूजचा फायदा होतो.
- टरबूजाच्या बिया आणि खसखस वेगवेगळे बारीक करून समान प्रमाणात ठेवा.
- दररोज एक चमचा घ्या.
5. उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी लिंबाचा वापर
- उच्च रक्तदाबामध्ये अर्धा लिंबू एका ग्लास पाण्यात पिळून तीन तासांच्या अंतराने प्या.
- हे उच्च रक्तदाबावर उत्तम नियंत्रण करते.
6. तुळशी आणि कडुलिंबाचे पाणी रक्तदाब नियंत्रणासाठी : उच्च रक्तदाबासाठी घरगुती उपाय
- उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी पाच तुळशीची पाने आणि दोन कडुलिंबाची पाने बारीक करून घ्या.
- ते एका ग्लास पाण्यात विरघळवून सकाळी रिकाम्या पोटी प्या.
- हे उच्च रक्तदाबाच्या लक्षणांवर उपचार करते (उच्च बीपीसाठी घरगुती उपचार).
7. उच्च रक्तदाब मध्ये बिना चपलेने चालल्याने फायदा होतो. (Morning Walk for high blood pressure in marathi)
- उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनी 10-15 मिनिटे हिरव्या गवतावर अनवाणी चालावे.
- दररोज चालण्याने रक्तदाब नॉर्मल होतो.
8. पालक आणि गाजराचा रस: उच्च रक्तदाबासाठी घरगुती उपाय
- उच्च रक्तदाब उपचारांसाठी ताजे पालक आणि गाजर रस अर्क.
- ते रोज प्या. त्याचा रस उसाचं रक्तदाबासाठी फायदेशीर ठरतो.
9. कारले सेवन उच्च रक्तदाब नॉर्मल करण्यासाठी घरगुती उपाय
- उच्च रक्तदाबावर उपचार करण्यासाठी कारले आणि तुरीची फळे खा.
- उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी हे खूप फायदेशीर आहे. यामुळे उच्च रक्तदाबाची लक्षणे दूर होतात.
10. ब्राउन राइस चे सेवन
- उच्च रक्तदाबाच्या उपचारासाठी Brown Rice खाणे आवश्यक आहे.
- तपकिरी तांदूळ म्हणजेच ब्राउन राईस ने उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांना खूप फायदे देतो आणि उच्च रक्तदाबाची लक्षणे दूर होतात.
11. मेथी दाने सेवन करून घरच्या घरी उच्च रक्तदाब नियंत्रित करा
- 3 ग्रॅम मेथीचे चूर्ण सकाळ संध्याकाळ पाण्यासोबत घ्यावे.
- रोज खाल्ल्याने फायदा होतो.
- हे उच्च रक्तदाबावर उपचार करते.
14. टोमॅटो: उच्च रक्तदाब नियंत्रित करण्यासाठी घरगुती उपाय
- उच्च रक्तदाबावर उपचार करण्यासाठी टोमॅटोचे सेवन करा.
- टोमॅटो उच्च रक्तदाब नियंत्रित करतो. रोज एक टोमॅटो किंवा एक कप टोमॅटोचा रस प्या.
15. डाळिंब हे उच्च रक्तदाबासाठी आयुर्वेदिक औषध आहे
- डाळिंबाने बीपी कमी करण्यासाठी तुम्ही उपाय करू शकता.
- रोज एक डाळिंब किंवा डाळिंबाचा रस प्यायल्याने उच्च रक्तदाब कमी होतो.
16. उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी बीटरूटचे सेवन करणे
- बीपी कमी करण्यासाठी तुम्ही हा उपाय देखील करू शकता.
- एक बीटरूट आणि अर्धा मुळा घ्या. त्यांना सोलून त्याचे लहान तुकडे करा.
- मिक्सरमध्ये टाकून रस काढा.
- हा ज्यूस दिवसातून एकदा प्यायल्याने हाय बी.पी. नियंत्रणात येते (हाय बीपी साठी घरगुती उपाय).
17. उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी तिळाच्या तेलाचा वापर करा
- बीपी कमी करण्यासाठी तुम्ही घरगुती उपाय करू शकता.
- यासाठी रोजच्या आहारात तिळाच्या तेलाचा वापर करा. त्यामुळे बीपी कमी होतो.
18. हळद: उच्च रक्तदाबापासून आराम मिळवण्यासाठी घरगुती उपाय
- प्रथम, फळांचा रस किंवा स्मूदी बनवा.
- नंतर त्यात ताजे आले टाकून प्या.
- याशिवाय तुमच्या जेवणात दररोज आल्याचा वापर करा.
19. उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी नारळाचा वापर
- नारळाच्या साह्याने बीपी कमी करण्यासाठी तुम्ही उपाय देखील करू शकता.
- दिवसातून २-३ वेळा नारळाचे पाणी वापरा.
- यामुळे उच्च रक्तदाब कमी होतो.
उच्च रक्तदाबासाठी योगासने – Yoga for High Blood Pressure in Marathi
योगाभ्यासाच्या नियमित सरावाने शरीराला रोगांपासून अधिक प्रतिरोधक बनते. यासोबतच रोजच्या तणावाचा प्रभावही कमी होतो. जर लोकांनी योगाचे योग्य प्रशिक्षण घेतले आणि सतत सराव केला तर योग सर्वांसाठी फायदेशीर आहे.
योगाच्या नियमित सरावाने शरीराला खालील प्रकारे फायदा होतो:
- योगामुळे पचन, रक्ताभिसरण आणि प्रतिकारशक्ती सुधारते.
- योगामुळे नसा आणि अंतःस्रावी ग्रंथींची कार्य क्षमता वाढते.
- योगामुळे जुनाट आजारांवर आराम मिळतो आणि त्यापासून बचाव होतो जसे की –
- उच्च रक्तदाब
- तीव्र वेदना समस्या
- चिंता आणि घाबरणे समस्या
- नैराश्य
- झोप समस्या
- तीव्र थकवा समस्या
खालील आसन आणि प्राणायाम रक्तदाब कमी करण्यासाठी प्रभावी आहेत. त्यांना व्यवहारात आणण्यापूर्वी योग्य प्रशिक्षकाच्या देखरेखीखाली शिकले पाहिजे.
- सुखासन
- योगी श्वास
- भ्रामरी
- जानुशीर्षासन
- पश्चिमोत्तन मुद्रा
- उत्तर पूर्व सीट
- अंत्यसंस्कार
- अर्ध-हलासन
- सेतुबंधासन
- पवनमुक्तासनाचे प्रकार (डोके न उचलता गुडघ्यांचे वर्तुळाकार फिरणे)
- प्रवण स्थिती
- मकारासनात भ्रामरी प्राणायाम करणे
- बाळाचे आसन
- वज्रासन
- सुप्तवज्रासन
- पाय ताणून स्मशानभूमीत झोपा
- योग निद्रा
उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी जीवनशैलीत कोणते बदल आवश्यक आहेत?
- कमी सोडियम सेवन करा, जे स्टेज 1 उच्च रक्तदाब मध्ये अत्यंत उपयुक्त आहे. रक्तदाब अंदाजे 3-6 mm Hg ने कमी करतो.
- वजन कमी करा आणि ते टिकवून ठेवा. सुमारे 20 पौंड वजन कमी केल्याने सिस्टोलिक रक्तदाब सुमारे 10 ते 20 मिमी HG कमी होऊ शकतो. तुमच्या बॉडी मास इंडेक्स किंवा कंबर ते हिप रेशोवर काम करून हे साध्य करता येते.
- अल्कोहोलचे सेवन कमी करा – यामुळे रक्तदाब 2-4 मिमी HG कमी होतो.
- योगासने, प्राणायाम यासारखे व्यायाम आणि व्यायाम नियमितपणे करा. हे रक्तदाब 5 ते 8 मिमी HG कमी करते.
- सिस्टोलिक आणि डायस्टोलिक हायपरटेन्शन या दोन्हीचा उंबरठा कमी करण्यावर धूम्रपान सोडण्यावर मोठा प्रभाव पडतो.
निष्कर्ष – Home Remedies to control high Blood pressure in Marathi
मधुमेह, रक्तदाब हे असे रोग आहेत जे एका जकडले गेले कि शेवटपर्यँत जात नाहीत, असे म्हणतात आणि काही प्रमाणात ते बरोबर देखील आहे, परंतु पूर्ण पणे सत्य नाही. कारण नियमित व्यायाम, योगासने आणि योग्य आहार घेतल्याने या सर्व रोगांपासून तुम्ही मुक्ती मिळवू शकतात.
आशा करतो कि हा लेख तुम्हाला आवडला असेल, आणि तसे असल्यास शेअर करून आपल्या मित्रांना माहिती द्यायला विसरू नका, जेणेकरून ते सुद्धा रोगमुक्त राहतील, धन्यवाद !!
आमच्या इतर पोस्ट,
- पोटाची चरबी कमी करण्यासाठी घरगुती उपाय आणि व्यायाम
- 7+ केस दाट होण्यासाठी घरगुती उपाय | Hair Growth Tips in Marathi
- हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजे काय | Health Insurance Information in Marathi | मेडिक्लेम पॉलिसी मराठी माहिती
Team, 360Marathi.in